EN
TR
Sağlıklı bir üreme sistemine sahip olan kadınlarda ergenlik döneminin başlamasıyla birlikte menstrüasyon dönemi de başlar. Adet döngüsü olarak da bilinen menstrüasyon döneminde artık üreme çağına giren kadın vücudunun üreme sistemi de aktif hale gelmiştir. Her ay yumurtalıklarda olgunlaşan bir yumurta hücresi döllenme için hazır hale gelir. Ancak bu yumurtanın döllenmemesi yani gebeliğin oluşmaması durumunda ise olgunlaşmış yumurta adet kanamasıyla birlikte vücuttan atılır. Adet döngüsünün başlamasıyla birlikte sağlıklı bir üreme sistemine sahip her kadında her ay düzenli bir şekilde adet kanaması görülür. Bu süreç yumurtalıklarda bulunan yumurta rezervlerinin bitmesi yani genellikle 45-55 yaş aralığında görülen menopoz dönemine kadar devam eder. Kadın üreme sisteminde var olan ya da sonradan meydana gelen bazı problemlerden dolayı üreme sistemi sağlıklı bir şekilde çalışmayabilir. Bu durum da adet döngüsünü etkileyerek adet görememe diğer adı ile amenore veya adet düzensizliği gibi durumların yaşanmasına neden olabilir.
Yazımızda ise farklı risk faktörlerine bağlı olarak birçok kadının karşılaşabileceği durumlardan olan adet görememe ve adet düzensizliği hakkında detaylı bilgi sahibi olmanızı sağlayacak konular hakkında bilgiler vermeye çalışacağız.
Adet Görememe (Amenore) Nedir?
Ergenlik dönemine girilmesiyle birlikte kadın vücudunda birçok değişiklik meydana gelmeye başlar. Önemli değişikliklerin büyük bir kısmı da üreme sisteminde meydana gelir. Üreme sisteminin artık çalışmaya başlamasıyla birlikte yaklaşık 12 yaşında ilk adet kanaması görülür. İlk kez adet kanamasının görülmesi için birçok etkenin bir araya gelmesi gerekir. Genital yollarda ve uterus bölgesinde sağlık probleminin olmaması, rahim içi tabakasının işlevsel olarak bulunması, yumurtalıkların sağlıklı bir şekilde çalışıyor olması, hipotalamus ve hipofizin fonksiyonlarını yerine getirmesi ve tüm bunların bir bütün içerisinde birlikte çalışması gerekmektedir. Tüm bu gerekli koşullar bir araya geldiğinde ortalama 12 yaşında ilk adet kanaması görülür. Eğer bir kadın ergenlik çağına girmiş olmasına rağmen hala adet görmemiş ise bu durum adet görememe yani Amenore olarak tanımlanmaktadır. Ayrıca bir kadın daha önce adet kanaması olmasına ve henüz menopoz dönemine girmemiş olmasına rağmen 3 ay süre ile üst üste adet kanaması yaşamamış ise bu durum da adet görememe (amenore) olarak tanımlanmaktadır.
Adet Görememenin Sebepleri Nelerdir?
Adet görememe (amenore), ergenlik çağına girilmiş olmasına rağmen hiç adet görememe ya da menopoz dönemine girilmemiş olmamasına rağmen adetin kesilmesine bağlı olarak adet görememe olarak iki gruba ayrılmaktadır. Bunlara primer adet görememe ve sekonder adet görememe adı verilmektedir. Adet görememe sebepleri de bu iki gruba göre değişkenlik göstermektedir. Bunlardan kısaca bahsedecek olursak:
Primer Adet Görememe (Primer Amenore): Sağlıklı bir üreme sistemine sahip olan kadınlarda 15 yaşına gelindiğinde %98 ilk adet kanamasının görülmesi beklenir. Eğer ilk adet kanaması hala görülmemiş ise bu durum primer adet görememe olarak tanımlanır. İlk adet kanamasının görülmesi için vücutta bulunan dört kısmın uyum içerisinde çalışması gerekmektedir. Bu yüzden primer adet görememe sebepleri bu dört kısma göre ele alınmaktadır. Bahsedilen dört kısım ise rahim ve vajina, hipofiz, hipotalamus ile yumurtalıklardır. Primer adet görememe sebepleri bu dört kısma bağlı olarak doğumsal anomaliler, kromozom bozuklukları, rahmin bulunmaması, hipofiz bezinin bazı nedenlerden dolayı işlevini yerine getirmemesi olarak gösterilebilir.
Sekonder Adet Görememe ( Sekonder Amenore): Bir kadın daha önce adet kanaması görmüş olmasına ve henüz menopoz dönemine girmemesine rağmen adeti kesilmiş ise bu durum sekonder adet görememe olarak tanımlanmaktadır. Sekonder adet görememede aslında en önemli sebep gebelik oluşumudur. Diğer sebepleri ise şu şekilde sıralayabiliriz:
- Doğum kontrol ilaçları,
- Hormonal bozukluklar,
- Hipofiz bezi hastalıkları,
- Kanser,
- Kortizon kullanımı,
- Polikistik Over Sendromu,
- Tiroit hastalıkları,
- Kistik fibrozis,
Ayrıca bu sebeplerin yanı sıra bazı ilaçların kullanımı, psikolojik travmalar, depresyon, stres ve bulimia nervoza da sekonder adet görememe sebepleri arasında yer almaktadır. Sekonder adet görememe durumunda sebebin doğru bir şekilde belirlenmesi en etkili tedavi yönteminin belirlenmesi açısından da son derece önemlidir.
Adet Düzensizliği Neden Olur?
Sağlıklı üreme sistemine sahip kadınlarda ortalama 28 günde bir adet kanaması görülür. İlk adet kanamasından sonra vücutta hormonal düzenin sağlanmasından dolayı 12- 18 ay boyunca erken adet kanaması ya da adet kanamasında gecikme normal karşılanmaktadır. Bu durum aynı zamanda menopoz dönemi başlangıcında da normal olarak kabul edilmektedir. Ancak bu süreçler dışında adet kanaması 21 veya 35 gün aralıklarla düzenli olarak görülmektedir. Eğer bir kadın normal döngüsünden daha erken ya da daha geç adet kanaması görüyor ise bu durum adet düzensizliği olarak tanımlanmaktadır. Adet düzensizliğinin nedenleri ise oldukça geniş bir alanı kapsamaktadır. Genel olarak hormonal bozukluklar başta olmak üzere yumurta kistleri, miyom, polip, sigara kullanımı, depresyon, stres, doğum kontrol ilaçları, hızlı kilo alıp verme ya da dengesiz beslenme gibi birçok farklı neden bulunmaktadır.
Adet düzensizlikleri aynı zamanda adet düzenini etkileyen süreye göre de farklı terimler ile tanımlanmaktadır. İki adet kanaması arasındaki süre, 35 günden fazla ise Oligomenore, 21 günden az ise Polimenore olarak tanımlanmaktadır. Adet görememe yani amenore çeşitlerinden biri olan sekonder adet görememe durumu da oluşma sebebine göre bazı durumlarda adet düzensizliği olarak kabul edilmektedir.
İlginizi Çekebilir: İstmosel Nedir? Sezaryen Doğumda İstmosel Riskine Dikkat
Adet Görmeyen Kadınlar için Tüp Bebek Tedavisi Mümkün mü?
Adet görememe teşhisi alan ve bu yüzden bebek sahibi olamayan birçok kadının en çok merak ettiği sorulardan biri adet görmeyen kadınlar için tüp bebek tedavisi mümkün mü sorusudur. Burada önemli olan ise adet görememe nedeninin belirlenmesi ve tüp bebek tedavisini çok iyi anlamaktır. Tüp bebek tedavisinde amaç doğal yollar ile bebek sahibi olamayan çiftler için gebelik koşullarının laboratuvar ortamında sağlanması ve gebeliğin oluşmasıdır. Adet göremeyen kadınlarda adet görememe nedeni yumurta rezervlerinin olmamasından kaynaklı ise tüp bebek tedavisi mümkün olmayacaktır. Aynı durum gebeliğin gelişimi için önemi olan rahim için de geçerlidir. Ancak yumurta rezervleri var ise embriyonun anne karnı içinde gelişimine engel olacak herhangi bir durum söz konusu değil ise adet görmeyen kadınlar için tüp bebek tedavisi mümkündür.
Kalem Bebek ekibi olarak bu yazımızda, “adet görememe” konusu hakkında en çok merak edilen ve araştırılan sorular ile ilgili detaylı bilgiler vermeye çalıştık. Tüp bebek tedavi süreci ve adet görememe konusu hakkında daha detaylı bilgi alabilmek için buraya tıklayarak internet sitemizi ziyaret edebilirsiniz.
