EN
TR
Ne yazık ki dünyamızda her geçen gün artan çevre ve hava kirliliği, kimyasal içeren gıdaların tüketimi, obezite ya da sedanter yani hareketsiz yaşam tarzı insan sağlığını olumsuz olarak etkilemektedir. Bütün bunların bir sonucu olarak bazı hastalıklarda artış görülürken ayrıca insan sağlığı ile ilgili normal olarak kabul edilen birçok değerde de mecburi değişiklikler söz konusu olmaktadır. Son zamanlarda bilim insanları tarafından elde edilen veriler doğrultusunda en çok dikkat çeken durumlardan biri ise erkeklerde her geçen yıl giderek azalan sperm sayısıdır. Human Reproduction Update isimli bir dergide yayınlanan son araştırmalara göre dünya genelindeki erkeklerin sperm sayısı son 50 yılda neredeyse yarı yarıya azalmış durumdadır. Ayrıca yine bu dergide yer alan araştırmaya göre 2000 yılından bu yana sperm sayısındaki düşüş hızının iki katına çıktığı gözlemlenmiştir. Aynı zamanda sperm sayısındaki bu düşüşe bağlı olarak erkeklerde sperm sayısı azlığına bağlı olarak ortaya çıkan infertilite oranı da her geçen gün artmaktadır. Bu yüzden özellikle son zamanlarda özellikle erkekler tarafından en çok merak edilen ve araştırılan konuların başında sperm azlığı nedir ve sperm azlığı neden olur soruları gelmektedir.
Yazımızda ise sperm azlığı hakkında bilgi sahibi olmanızı sağlayacak sperm azlığı nedir, tedavi yöntemleri ve sperm azlığının sağlıklı yaşam tarzı ile ilişkisi hakkında detaylı bilgiler vermeye çalışacağız.
Sperm Azlığı Nedir?
Bebek sahibi olmak isteyen çiftlerde gebeliğin doğal yollar ile oluşabilmesi için birçok faktörün bir araya gelmesi gerekiyor. Öncelikle her iki tarafında yani erkeğin ve kadının da sağlıklı üreme sisteme sahip olması büyük önem taşıyor. Ancak gebeliğin oluşabilmesi için en önemli faktörlerin başında ise kadın üreme hücresi yumurta ve erkek üreme hücresi spermin varlığı geliyor. Kadınlar daha anne karnındayken oluşmaya başlayan belirli bir sayıda yumurta rezervi ile dünyaya gelmektedir. Ergenlik döneminin başlaması yani üreme çağıyla birlikte yumurtlamaya başlarlar. Sonrasında ise her ay düzenli olarak gerçekleşen yumurtlama ile yumurta rezervleri her geçen gün azalır. En sonunda ise yumurta rezervlerinin bitmesiyle birlikte menopoz dönemi başlar ve kadın üreme sistemi doğurganlık özelliğini tamamen kaybeder. Erkeklerde ise durum çok daha farklıdır. Erkek üreme hücresi olan sperm ise erkekte üreme çağının başlamasıyla birlikte erkek üreme sistemi tarafından üretilmektedir. İlerleyen yaşlarda her ne kadar sperm üretimi azalsa da üreme sistemi sperm üretmeye devam eder.
Erkeklerde doğurganlığın en önemli göstergesi ise sahip olduğu sperm sayısıdır. Dünya Sağlık Örgütü tıpkı kadın doğurganlığı ile ilgili yaptığı araştırmalar gibi erkek doğurganlığı ile ilgili de araştırmalar yapmaktadır. Bu araştırmaların sonucunda ise bilim insanlarının test ve değerlendirmelerinde kullanmaları için bir kılavuz yayınlanmaktadır. Bu kılavuz içerisinde gerçekleştirilen sperm testlerinde normal olarak kabul edilen değerler de yer almaktadır. Dünya Sağlık Örgütü tarafından en son yayınlanan kılavuza göre ise bir erkeğin sahip olması gereken sperm sayısı 1 mililitrede 15.000.000 ila 200.000.000 arasında olmalıdır. Eğer bir erkeğin 1 mililitrelik meni sıvısında 15 milyondan daha az sperm sayısı var ise bu durum sperm azlığı ya da diğer adı ile oligospermi olarak tanımlanmaktadır. Yapılan araştırmalara göre sperm azlığı birçok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir.
Sperm Azlığı Tedavi Yöntemleri
Sperm azlığı ile ilgili en çok merak edilen konulardan biri de sperm azlığı tedavi yöntemleri konusudur. Tedaviye başlamadan önce gerçekleştirilen sperm testi yani spermiogram ile öncelikli olarak menideki sperm sayısı belirlenerek kesin tanı konulması sağlanır. Eğer sperm sayısı 15 milyondan az ise sperm azlığı tanısı konur. Sperm azlığı ya da tıp dilindeki adı ile oligospermi menide bulunan sperm sayısına göre 3 farklı gruba ayrılmaktadır. Bu gruplar ise şunlardır:
- Hafif Oligospermi: 10 milyon – 15 milyon sperm / mL
- Orta Oligospermi: 5 milyon – 10 milyon sperm / mL
- Şiddetli Oligospermi: 0 – 5 milyon sperm / mL
Hastalığın tanısından sonra meni içerisinde bulunan sperm sayısına göre bu şekilde gruplandırılması ise uygulanacak tedavi yöntemi açısından da önem taşımaktadır. Gerçekleştirilen sperm testi ile menide bulan sperm sayısı belirlendikten sonra ise tedavi yöntemine karar vermek için sperm üretimini etkileyen faktörler araştırılmaya başlanır. Çünkü sperm azlığında uygulanan tedavi genellikle sperm üretimini olumsuz olarak etkileyen faktörün ortadan kaldırılmasına ve sperm üretiminin olması gerektiği şekilde gerçekleşmesini sağlamaya yöneliktir. Bu durum göz önüne alındığında ise aslında sperm azlığı tedavisi hastalığa neden olan duruma göre değişkenlik gösterebilmektedir.
Sperm azlığı neden olur sorusunun cevaplarına kısacak bakacak olursak ise hastalık varikosel varlığı, enfeksiyon, inmemiş testis, hormonal bozukluklar, boşalma sorunları ya da obeziteye bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Bu yüzden uygulanan tedavi yöntemi de hastalığa neden olan duruma göre değişkenlik gösterecektir. Örneğin üreme sisteminde rol oynayan hormonlarda yaşanan dengesizliklere bağlı olarak sperm sayısında azalma söz konusu ise hormonlarda dengeyi sağlamak için hormon tedavisi uygulanacaktır. Varikosel, tüplerde yapışıklık ya da tıkanıklık söz konusu ise genellikle cerrahi müdahale uygulanır. Eğer sperm üretimi enfeksiyon varlığından etkilenmiş ise bu durumda da antibiyotik tedavisi tercih edilecektir.
Sperm Azlığı ve Sağlıklı Yaşam Tarzı İlişkisi
Son yıllarda erkeklerde sperm sayısındaki hızlı düşüş, bilim insanlarının da sperm sayısı ile ilgili birçok araştırma yapmasına sebep oldu. Dünya Sağlık Örgütü yaptığı son araştırmalar doğrultusunda erkeklerdeki sperm sayısının 50 yıl içerisinde %50 hatta daha da fazla düştüğünü açıklamıştır. Öyle ki bu veriler doğrultusunda yine Dünya Sağlık Örgütü tarafından açıklanan ve normal değer olarak kabul edilen bir erkeğin sahip olması gereken sperm sayısında da değişiklikler yapılmıştır. Erkekler sperm sayısı her ne kadar bazı durumlarda anatomik ve hormonsal nedenlere bağlı olarak ortaya çıksa da bazen ise yaşam tarzının da olumsuz olarak etkilediği gözlenmiştir. Eğer bir erkek yaşam tarzına bağlı olarak sperm azlığı tanısı almış ise hayatında bazı değişiklikler yaparak sperm üretiminin eski sağlığına kavuşmasını sağlayabilir.
Peki bu kişiler hayatlarında ne gibi değişiklikler yapabilirler? Bu soruya kısaca cevap vericek olursak öncelikli olarak eğer sigara ve alkol kullanımı söz konusu ise mutlaka hayatlarından çıkarmaları gerekiyor. Ayrıca yapılan son çalışmalar gösteriyor ki özellikle erkeklerin son zamanlarda dar kıyafetleri tercih etmesi de sperm üretimini olumsuz olarak etkiliyor. Yaşam tarzı ile ilgili yapılacak bir diğer değişiklik ise stres yönetimini hayatın bir parçası haline getirmek olabilir. Çünkü yoğun strese maruz kalan erkeklerde sperm üretiminde azalma yaşandığı artık birçok insan tarafından biliniyor. Son olarak dünya genelinde her geçen gün artan obezitede metabolizma birçok soruna yol açtığı gibi sperm üretimini de olumsuz olarak etkiliyor. Bu yüzden sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve ideal kiloda kalmak da sperm azlığının önüne geçebilmek için büyük önem taşıyor.
Kalem Bebek ekibi olarak bu yazımızda, “sperm azlığı neden olur ” konusu hakkında en çok merak edilen ve araştırılan sorular ile ilgili detaylı bilgiler vermeye çalıştık. Tüp bebek tedavi süreci ve sperm azlığı neden olur konusu hakkında daha detaylı bilgi alabilmek için buraya tıklayarak internet sitemizi ziyaret edebilirsiniz.
