Kadın üreme sisteminde ilk regl kanamasıyla birlikte üreme çağının başlaması gibi menopoz dönemiyle birlikte üreme çağının bitmesi de son derece doğal bir süreçtir. Erkekler ve kadınlar her ne kadar anatomik olarak benzer özelliklere sahip olsalar da farklı üreme sistemine sahiptirler. Erkek üreme sistemi üreme hücresi olan sperm hücrelerini kendisi üretirken kadınlar ise üreme hücresi olan yumurtaları kendileri üretmez. Her kadın dünyaya yumurtalıklarında yer alan belirli bir sayıdaki yumurta ile gelir. İlerleyen yaşla birlikte folikül yani yumurtaların içerisinde yer aldığı keseciklerin sayısı azalır. Ayrıca bununla birlikte foliküller tarafından salgılanan östrojen hormonu üretimi de giderek azalır. Bu sürecin sonunda ise regl kanamaları kesilir, regl döngüsü son bulur ve kadın üreme sistemi üreme yeteneğini kaybeder. Bu duruma ise Yunancada ay anlamına gelen “mens” ve durmak anlamına gelen “pause” kelimelerinin birleşmesi sonucu ortaya çıkan “menopoz” adı verilmektedir. Ayrıca Dünya Sağlık Örgütü menopozu “ yumurtalıkların işlevini yitirmesi sonucunda regl döngüsünün tamamen, kalıcı olarak kesilmesi” şeklinde tanımlamaktadır. Menopoz denince genellikle akıllara ilerleyen yaşlardaki kadınlar gelmektedir. Çünkü menopoz dönemi dünya genelinde 54-55, ülkemizde ise 46-48 yaşlarında görülmektedir. Ancak bazı durumlara bağlı olarak 45 yaşın altındaki kadınlarda da erken menopoz görülebilmektedir. Erken menopoz, erken menopoz belirtileri gibi konular aynı zamanda kadınlar tarafından en çok merak edilen konular arasında yer almaktadır.
Yazımızda ise erken menopoz hakkında bilgi sahibi olmanızı sağlayacak erken menopoz nedir, tanısı nasıl konur ve erken menopozla başa çıkma yolları hakkında detaylı bilgiler vermeye çalışacağız.
Erken Menopoz Nedir?
Kadın üreme sistemi bilim insanlarının en çok merak ettikleri ve araştırdıkları konular arasında yer almaktadır. Öyle ki kadın üreme sistemi ile ilgili uzun yıllardır önemli çalışmalar yapılmış ve gelişen teknolojiyle birlikte de çok önemli bilgiler elde edilmiştir. İnsanlarda üremenin gerçekleşebilmesi yani gebeliğin oluşabilmesi için birçok faktörün bir araya gelmiş olması gerekse de en önemlisi erkek üreme hücresi sperm ve kadın üreme hücresi olan yumurtanın varlığıdır. Kız fetüs anne karnında gelişmeye başladığında yaklaşık olarak 1000 ila 2000 arasında öncü yumurta hücresi de beraberinde oluşmaya başlar. Fetüs gelişip büyümeye devam ettikçe bu sayı giderek artar ve dünyaya yeni gelen bir kız bebeği yaklaşık olarak 1 ila 2 milyon arasında yumurta hücresine sahiptir. Ergenlik döneminde ise bu sayı 500.000’e kadar düşmektedir. Üreme sisteminde bulunan bu yumurtalar, yumurtalıklarda bulunan ve folikül adı verilen keseciklerin içerisinde yer almaktadır. Ergenlik döneminin başlamasıyla birlikte kadın üreme sisteminde aynı zamanda üreme çağı da başlamaktadır. Salgılanan hormonlar sayesinde yumurtalar olgunlaşmaya ve her ay regl döngüsüyle birlikte yumurtalardan salınmaya başlar. Bu yumurtalar döllenirse gebelik oluşurken, döllenmezse regl kanaması ile vücuttan atılır. Ergenlik ile başlayan bu süreçte her ay düzenli olarak gerçekleşen yumurtlama ile kadınlardaki yumurta sayısı azalmaya başlar. Yumurta rezervlerinin azalmaya başlamasıyla birlikte yumurtalıklar da işlevini yitirmeye başlar ve regl kanamalarınında sona ermesi ile menopoz dönemi başlamış olur. Bu sürecin genellikle kadınlarda 45 yaş sonrasında yaşanması beklenir. Ancak bazı durumlarda kadınlarda 40 yaş öncesinde menopoz dönemi başlayabilmektedir ve bu durum erken menopoz olarak adlandırılır. Erken menopoz nadiren görülen bir durum olsa da dünya üzerinde yaşayan üreme çağındaki kadınların %1’inde görülen bir durumdur.
Erken Menopoz Tanısı Nasıl Konur?
Erken menopoz birçok kadının en çok merak ettiği ve araştırdığı konular arasında yer almaktadır. Konu ile ilgili en çok merak edilen sorulardan biri de erken menopoz tanısı nasıl konur sorusudur. Tanı konmadan önce ise kadınların erken menopoz belirtileri hakkında bilgi sahibi olmaları son derece önemlidir. Böylelikle erken menopoz şüphesi ile en kısa sürede konusuna uzman bir doktora başvurabilirler. Böylelikle erken menopozun neden olabileceği durumlarda uygulanabilen tedaviler sayesinde en aza indirgenebilmektedir. Erken menopoz belirtileri ise genel olarak bakıldığında menopoz belirtileri ile hemen hemen aynıdır. Bu belirtilerinden bazılarını ise şu şekilde sıralayabiliriz:
- Bir haftadan daha uzun süren regl kanaması,
- Cinsel isteksizlik,
- Ruh halinde yaşanan dalgalanmalar, değişimler. Özellikle kişinin kendisini genellikle sinirli, endişeli ve gergin hissetmesi,
- Vajinal kuruluk,
- Regl döneminde görülen düzensizlikler. İki regl kanaması arasındaki sürenin olması gerekenden daha uzun ya da daha kısa olması,
- Odaklanma süresinin azalması hatta odaklanma sorunu ve unutkanlığın artması,
- Gece terlemeleri ve ateş basması,
- Uykusuzluk ve yorgunluk hissi,
- İştahta artma,
- Ara ara hissedilen baş dönmesi ve baş ağrısı,
- Mesane kontrolünde zorlanma,
Eğer bu belirtiler söz konusu ise kişi bunları takip ederek en kısa sürede konusunda uzman bir doktora başvurmalıdır. Erken menopozun, premenopoz yani menopoz öncesi dönemde teşhis edilmesi son derece önemlidir. Böylelikle gerekli hormon tedavisine en kısa sürede başlanarak erken menopozun kadın üzerindeki olumsuz etkilerine müdahale edilebilir. Erken menopoz tanısının kesin olarak konabilmesi için ise öncelikle fiziki muayene yapılır ve belirtiler doğrultusunda hastanın tıbbi öyküsü dinlenir. Sonrasında ise hamilelik ya da regl düzensizliklerine neden olabilecek hastalıkların kontrolü sağlanır. Ayrıca erken menopoz kanda bulunan östrojen hormonunun azalmasına neden olacağı için test yapılarak östrojen seviyesine bakılır. Ancak kesin tanı için en önemlisi ise folikül uyarıcı olarak da bilinen yumurtlamayı sağlayan hormon olan FSH hormonu testidir. Eğer vücuttaki östrojen seviyesi düşerse bunun bir etkisi olarak vücuttaki FSH hormonu seviyesi yükselecektir.
Erken Menopozla Başa Çıkma Yolları
Menopoz dönemi üreme çağındaki kadınlar için tıpkı regl dönemi gibi yaşanması gereken ve doğal sürecin parçası olan bir dönemdir. Kısacası hemen hemen her kadın ilerleyen yaşlarda menopoz dönemini yaşayacağının bilincindedir. Ancak menopoz olması gerekenden daha erken bir süreçte gerçekleştiğinde sağlık ve yaşam tarzı üzerindeki etkileri kadın için tedirgin edici olabilmektedir. Öncelikle erken menopoz tanısı kesin olarak konmuş ise bunun bir tedavisi olmadığı bilinmelidir. Ancak erken menopoz ile ortaya çıkan bazı durumların etkilerini en aza indirgeyebilmek için bazı tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Bu tedavi yöntemlerinden en etkilisi ise bir çeşit hormon tedavisi olan HRT yani hormon replasman tedavisidir. Bu tedavide amaç üretimi azalmaya başlayan özellikle östrojen hormonunun dışarından alınmasını sağlayarak eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkan durumların önüne geçmektir.
Erken menopoz ile başa çıkmanın en etkili bir diğer yolu ise sağlıklı bir hayat yaşamaya dikkat etmektir. Sağlıklı bir beslenme düzeni, yapılan egzersizler bu sürecin çok daha iyi bir şekilde geçmesine yardımcı olacaktır. Ayrıca yaşanacak duygusal değişimler de mutlaka ciddiye alınmalı ve gerekirse kişi psikolojik destek almalıdır.
Kalem Bebek ekibi olarak bu yazımızda, “erken menopoz belirtileri” hakkında en çok merak edilen ve araştırılan konular ile ilgili detaylı bilgiler vermeye çalıştık. Tüp bebek tedavi süreci ve erken menopoz belirtileri konusunda daha detaylı bilgi alabilmek için buraya tıklayarak internet sitemizi ziyaret edebilir dilerseniz görüşme için randevu oluşturabilirsiniz.