Kadın üreme sistemi, kadın vücudunda bulunan birçok organın, hormonların ve sistemin bir arada çalıştığı karmaşık yapıya sahip bir sistemidir. Bilim insanları uzun yıllar boyunca kadınlarda doğurganlığı, gebeliğin oluşumunu ve gebeliğin anne karnında devamını anlayabilmek için önemli çalışmalar yapmışlardır. Son zamanlarda tıp alanında yaşanan teknolojik gelişmeler ile kadın üreme sisteminin nasıl çalıştığı ise önemli ölçüde anlaşılmıştır. Vücudumuzda yer alan organların ve sistemlerin fonksiyonlarını sağlıklı bir şekilde yerine getirebilmesi için vücudumuzdaki bazı organlardan çeşitli hormonlar salgılanmaktadır. Kadın üreme sisteminin de sağlıklı bir şekilde görevlerini yerine getirebilmesi için çeşitli hormonlar söz konusudur. Kısaltılmış hali ile AMH olarak bilinen Anti-müllerian hormonda kadın üreme sisteminde son derece önemli olan ve kadın üreme sisteminin sağlığı hakkında önemli bilgiler sunan hormonlardan biridir. Öyle ki kadınlarda doğurganlık ile ilgili problemlerde ilk başvurulan testlerden biri AMH testidir. Bu yüzden de birçok kadın için AMH nedir ya da AMH testi nedir sorusu en çok merak edilen ve araştırılan konular arasında yer almaktadır. Yazımızda ise hem AMH hem de AMH testi hakkında bilgi sahibi olmanızı sağlayacak AMH testi nedir, AMH testi nasıl yapılır, ne zaman yapılır ve test sonuçları nasıl yorumlanır soruları hakkında detaylı bilgiler vermeye çalışacağız.
AMH Testi Nedir ve Nasıl Yapılır?
Her yıl nerdeyse binlerce insan farklı nedenlere bağlı olarak infertilite tanısı almakta ve doğal yollar ile bebek sahibi olmakta zorluklarla karşılaşmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü infertiliteyi, korunmasız, düzenli ve aktif olarak bir yıl boyunca cinsel ilişkiye giren çiftlerde doğal yollar ile gebeliğin oluşmaması olarak tanımlamaktadır. Son zamanlarda yapılan araştırmalara göre dünya genelinde bölgelere göre farklılık gösterse de her 6 kişiden biri infertilite tanısı almaktadır. İnfertilite, kadın ya da erkek üreme sisteminde yer alan bazı sağlık problemlerinin bir sonucu olarak ortaya çıkabilmektedir. Erkeklerde infertilite söz konusu olduğunda genellikle gebelikte olmazsa olmazlardan biri olan sperm sağlığı başta olmak üzere üreme sistemi ile ilgili testler ve değerlendirmeler yapılır. Kadınlarda ise yine öncelikli olarak gebeliğin oluşumunda oldukça önemli rol oynayan yumurtalar, yumurtalıklar ve rahimle ilgili testler ve değerlendirmeler yapılır. Kadınlarda infertilite şüphesi ile yapılan ilk testlerden biri ise AMH testidir. Bu yüzden de AMH testi nedir sorusu en çok merak edilen konular arasında yer almaktadır.
AMH testi nedir sorusuna detaylı bir şekilde cevap verebilmek için ise öncelikle AMH nedir sorusuna cevap vermek gerekir. AMH hormonu aslında anne karnında fetüs iken salgılanmaya başlanan bu yüzden hem kadınlarda hem de erkeklerde bulunan hormonlardan biridir. Anne karnında bulunan fetüs erkek genlerine sahip ise gebeliğin ilk haftalarında oluşan AMH salgılanmaya başlayacaktır. AMH hormonu fetüsün çift cinsiyetli olmasını engellediği gibi rahim veya vajina gibi kadın üreme sistemine ait organların da gelişimini baskılayacaktır. Cinsiyet belirlendikten sonra ise kız fetüste gebeliğin 36. haftasında tekrar AMH salgılanmaya başlanacaktır. Bunun nedeni ise AMH hormonun aynı zamanda kız fetüste oluşmaya başlayan yumurtalıklar tarafından salgılanmasıdır. Bu yüzden aslında bir kadın ne kadar yumurtaya sahip ise o kadar AMH salınımı gerçekleştirecek ve yumurtaları azalmaya başladığında ise bu salınım da azalacaktır.
Bütün bu bilgiler doğrultusunda ise AMH testi nedir sorusuna kadınlarda yumurta rezervleri hakkında bilgi sahibi olmayı sağlayan testtir cevabını verebiliriz. Bu yüzden AMH gebeliğin doğal yollar ile oluşmadığı durumlarda ya da menopoz döneminde yumurta rezervleri ile ilgili bilgiye ihtiyaç duyulduğunda uygulanana bir testtir. AMH testi direkt olarak kanda bulunan AMH seviyesinin belirlenmesi ile yapılabilmektedir. Bu yüzden sadece kan alınarak AMH testi gerçekleştirilebilir.
AMH Testi Ne Zaman Yapılır?
AMH testi ile ilgili en çok merak edilen sorulardan bir diğeri ise ne zaman ve neden yapılır sorularıdır. Çünkü birçok kadın AMH testinin yumurtlama dönemine bağlı olarak yapılması gerektiğini düşünmektedir. Ancak kanda yer alan AMH seviyesi direkt olarak kadının sahip olduğu yumurta rezervine bağlıdır. AMH yumurtalıklarda yer alan hücreler tarafından salgılandığı için aslında salımı sadece kadının sahip olduğu yumurta sayısına göre değişkenlik göstermektedir. Bu yüzden yumurtalık rezervleri ile ilgili bilgiye ihtiyaç duyulan her an gerçekleştirilecek kan testi ile AMH testi yapılabilmektedir. AMH değeri yumurta rezervi dışında herhangi bir etkenden etkilendiği için haftanın herhangi bir gününde ya da günün herhangi bir saatinde AMH testi yapılabilmektedir.
Ayrıca merak edilen bir diğer konu ise AMH testi hangi durumlarda istenir konusudur. Aşağıdaki durumlarda doğru değerlendirme için doktorlar AMH testine ihtiyaç duyabilmektedir:
- İnfertilite tanısında kadının sahip olduğu yumurta rezervlerini öğrenmek için,
- Tüp bebek tedavisi öncesinde anne adayının gerekli yumurta rezervine sahip olup olmadığını belirlemede,
- Yine tüp bebek tedavisinde yumurta rezervine bağlı olarak tedavinin olası başarı oranının hesaplanmasında,
- Yumurta sayısındaki azalmaya bağlı olarak menopoz döneminin bağlayıp başlamadığının belirlenmesinde,
- Üreme sisteminin görevlerini yerine getirmesinde rol oynayan diğer hormonlar nedeni ile ortaya çıkan hastalıkların yumurta rezervi üzerinde olan etkisini değerlendirmede,
- İlerleyen zamanlarda bebek sahibi olmayı planlayan kadınların hali hazırda sahip oldukları yumurta rezervini öğrenmede,
- Regl kanaması görülmemesi yani Amenore durumunda hastalığın yumurta rezervlerine bağlı olup olmadığının kontrolünde,
- Erken veya geç ergenlik durumlarında AMH testi istenebilmektedir.
Ayrıca bunların yanı sıra kadınlarda en sık karşılaşılan üreme sistemi hastalıklarından biri olan polikistik over sendromunun teşhisinde de AMH testi yardımcı olmaktadır.
AMH Testi Sonuçları Nasıl Yorumlanır?
AMH testi yaptırması gereken ya da yaptıranların en çok merak ettikleri konulardan bir diğeri ise test sonuçları nasıl yorumlanır sorusudur. Anne karnında daha fetüsken salgılanmaya başlayan AMH hormonu kadınlarda gebeliğin 36. haftasından itibaren üreme çağının başlaması yani ergenlik dönemine kadar kanda 50 ngS/ml seviyesindedir. Ancak üreme çağının başlaması ve üreme sistemindeki birçok organın aktif olarak çalışmasıyla birlikte AMH hormonu seviyelerinde de değişimler başlar. Üreme çağındaki kadınlarda kandaki 1.5 ila 4 ng/ml aralığındaki AMH seviyesi normal olarak kabul edilmektedir. Ayrıca AMH testi sonucunda:
- AMH > 4 ng/ml : Yüksek
- AMH 1.5-4 ng/ml : Normal
- AMH < 1.5 ng/ml : Düşük
- AMH <0.5 ng/ml : Çok Düşük
Değerler olarak kabul edilir. Eğer AMH değeri normal olarak kabul edilen değerlerin üstünde ise genellikle bunun altında yatan neden polikistik over sendromudur. Olması gerekenden daha düşük ya da çok düşük olduğunda ise bu durum kadının sahip olduğu yumurta rezervlerindeki düşüklüğü göstermektedir. Eğer düşük seviyeler söz konusu ise ve bebek sahibi olmak isteyen çiftler en kısa sürede uygulanacak tüp bebek tedavisi ile bebek sahibi olabilmektedir.
Kalem Bebek ekibi olarak bu yazımızda, “AMH testi nedir ” sorusu hakkında en çok merak edilen ve araştırılan konular ile ilgili detaylı bilgiler vermeye çalıştık. Tüp bebek tedavi süreci ve AMH testi nedir konusunda daha detaylı bilgi alabilmek için buraya tıklayarak internet sitemizi ziyaret edebilir dilerseniz görüşme için randevu oluşturabilirsiniz.
