İnfertilite ya da halk arasında en çok bilinen adı ile kısırlık her geçen gün daha çok insanı etkileyen sağlık problemleri arasında yer alıyor. İnfertilite her ne kadar hayati tehlike yaratmayan bir durum olsa da çiftleri psikolojik ve sosyal anlamda olumsuz olarak etkileyebiliyor. Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan açıklamaya göre çevre ve hava kirliliğinin artması, genetiği oynanmış gıda ürünlerinin tüketilmesi ya da artık çiftlerin ilerleyen yaşlarda çocuk sahibi olmak istemesi infertilite oranının artmasında büyük rol oynuyor. Öyle ki yine Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan açıklamaya göre dünya genelinde infertilite tanısı alarak doğal yollarla bebek sahibi olamayan çiftlerin sayısı neredeyse %25 oranında artmış durumdadır. İnfertilite oranı farklı faktörlere bağlı olarak artarken bilim insanları da bebek sahibi olmak isteyen çiftler için yardımcı üreme teknikleri ve tedavi yöntemleri geliştirmektedir. Özellikle son zamanlarda aşılama yöntemi ve tüp bebek tedavisi ile infertilite tanısı almış neredeyse binlerce çift bebek sahibi olmuştur. Aşılama tedavisi, aşılama tedavisi aşamaları infertilite tanısı almış çiftler tarafından en çok merak edilen ve araştırılan konular arasında yer almaktadır.
Yazımızda ise aşılama tedavisi ve aşılama tedavisi aşamaları hakkında bilgi sahibi olmanızı sağlayacak konular hakkında başlıklar ile detaylı bilgiler vermeye çalışacağız.
Aşılama Tedavisi Nedir ve Kimler İçin Uygun Bir Seçenektir?
Dünya Sağlık Örgütü, çiftlerin bir yıl boyunca korunmasız ve aktif olarak cinsel ilişkiye girmelerine rağmen doğal yollarla bebek sahibi olamaması durumunu infertilite olarak tanımlamaktadır. Ayrıca bu tanım ilerleyen yaşla birlikte kadınlarda yumurta rezervleri azaldığı için 35 yaş ve altı için geçerlidir. 35 yaş ve üstü için süre 6 ay 40 yaş ve üstü için ise 3 ay olarak kabul edilmektedir. İnfertilite tanısına göre belirlenen süre boyunca doğal yollar ile bebek sahibi olamayan çiftler öncelikle konusunda uzman doktorlar tarafından incelemeye alınırlar. Böylece erkek ve kadın için gerekli testler ve değerlendirmeler yapılarak gebeliğin doğal olarak oluşmasını engelleyen faktörler araştırılır. Elde edilen bilgiler doğrultusunda doktor çift için tedavi yöntemi olarak aşılama yöntemini uygulamaya karar verebilir. Aşılama tedavisi en basit tanımı ile erkekten alınan sperm hücresinin ince bir kanül yardımı ile anne adayının rahmi içerisine bırakılmasıdır. Aşılama tedavisi daha çok şu durumlar için uygun bir seçenektir:
- Sperm sayısının düşük olması,
- Sperm hareketliliğinin az olması,
- Erken aşamada endometriozis,
- Açıklanamayan infertilite,
- Rahim ağzı salgısının az olması,
- Vajinismus varlığı,
- Rahim ağzında bulunan anatomik problemler,
- Sperme karşı antikor varlığının bulunması,
- Cinsel işlev bozuklukları.
Bütün bunların yanı sıra doktorun gerek görmesi durumunda bazı yumurtalama problemlerinde de aşılama tedavisi uygulanabilmektedir. Aşılama tedavisinin uygulanabilmesi için en önemlisi kadınlarda yumurtalık rezervlerinin normal seviyelerde ve çalışıyor olması, tüplerin açık olması ve kadının sağlıklı bir rahme sahip olması gerekliliğidir. Bu durum erkeklerde ise normal değerlere sahip sperm yapısı ve aşılama tedavisi için gerekli sperm sayısına ve hareketliliğine sahip olması şeklindedir.
Aşılama Tedavisinin Temel Aşamaları
Günümüzde doğal yollar ile bebek sahibi olamayan birçok çift aşılama tedavisi sayesinde bebek sahibi olma şansı yakalamaktadır. Ayrıca aşılama tedavisi çiftlerin gerekli şartlara uygunluk sağlaması ile tüp bebek tedavisine ihtiyaç duymadan da bebek sahibi olmalarını sağlayabilmektedir. Bu yüzden bazı durumlarda doktorlar tüp bebek tedavisi öncesinde aşılama tedavisini uygulamak isteyebilirler. Aşılama tedavisi ile ilgili en çok merak edilen konuların başında ise aşılama tedavisinin aşamaları konusu gelmektedir. Toplamda 3 temel aşamadan oluşan tedavinin aşamaları şu şekildedir:
- Yumurtalıkların Uyarılması:
Aşılama tedavisinin ilk aşaması olan bu aşama aslında kadının sahip olduğu yumurta rezervine ya da yumurta kalitesine göre değişkenlik gösterebilmektedir. Bazı durumlarda yumurtalıkların uyarılmasına ihtiyaç duyulmadan aşılama uygulanabileceği gibi bazı durumlarda ise daha başarılı bir sonuç elde edebilmek için yumurtalıkların uyarılması gerekebilir. Eğer yumurtalıkların uyarılması gerekiyor ise anne adayının işlem öncesi doktorun verdiği hormon ilaçlarını kullanması gerekmektedir. Burada amaç aşılama işlemi için en sağlıklı yumurtayı elde etmektir.
- Sperm Toplanması:
Eğer anne adayının yumurtalıkları uyarılmayacak ise aşılama işlemi aslında sperm hücresi örneğinin alınması ile başlar. Erkek tarafından verilen meni yıkanarak sperm hücresi inceleme altına alınır. Sperm sayısı, hareketliliği ya da yapısı gibi detaylar incelenir. Gerek görülmesi durumunda doktor sperm kalitesini arttıracak uygulamalar tavsiye edebilir. Aşılama işleminden önce 3 gün boyunca erkeğin cinsel perhiz uygulaması gerekir. Alınan meni yıkama işleminden geçirilerek sperm dışında bulunan bütün maddelerden arındırılır. Ayrıca spermler içerisinde kalitesi en yüksek olanlar ve en hareketli olanlar seçilir. Spermin aşılama için uygun bir hale getirilmesi yaklaşık olarak 1 ila 2 saat sürmektedir.
- Aşılama İşlemi
Anne adayı tıpkı vajinal muayenede olduğu gibi gerekli pozisyonu alır ve bir spekulum vajinaya yerleştirilir. İçerisinde işlem için hazırlanan sperm hücrelerinin bulunduğu katater spekulum içerisinden rahime doğru uzatılır ve sperm hücreleri rahime gönderilir. Böylece aşılama işlemi aşamaları son bularak tedavi tamamlanmış olur.
Aşılama Sonrası Dönem: Bekleme Süreci ve Gebelik Testi
Aşılama sonrası dönem, tedavi gören çiftler için en heyecanlandıkları hatta endişe verici dönemlerden biridir. Sabırsızlıkla bir an evvel tedavinin sonucuna ulaşmak isterler. Ancak yapılacak gebelik testi ile tedavinin sonucunu öğrenebilmek için işlem sonrası 2 hafta süre geçmesi gerekmektedir. Bunun en önemli nedeni ise tedavi sonrası döllenme olsa bile gebeliğin oluşumuna bağlı olarak salgılanan ve gebelik testinin pozitif çıkmasını sağlayan beta HCG hormonun henüz istenilen seviyede olmamasıdır. İşlem sonrası bu süreci beklemeden yapılan testler negatif çıkabilir ve çiftlerin kendisini kötü hissetmesine neden olabilir. Bu yüzden gebelik testi için mutlaka 2 haftalık süre beklenmelidir.
Aşılama Tedavisi Sırasında Dikkate Alınması Gereken Faktörler
Doğal yollar ile gebelik oluşurken nasıl ki bazı faktörlerin bir araya gelmesi gerekiyor ise bebek sahibi olmayı sağlayan tedavi yöntemlerinde de aynı durum söz konusudur. Bu yüzden aşılama tedavisinde de başarı oranını arttırabilmek için dikkate alınması gereken bazı faktörler bulunmaktadır. Aşılama tedavisinin başarı oranını arttırmak için öncelikle doktoru dikkatle dinlemek ve verdiği ilaçları doğru bir şekilde kullanmak gerekiyor. Planlı bir hamilelik söz konusu olduğu için ise anne ve baba adayının yaşam tarzında da bazı değişiklikler yapması gerekebilir. Kafein tüketimi azaltılmalı alkol ya da sigara kullanımı var ise mutlaka son verilmelidir. Çiftler kendilerine sağlıklı bir beslenme planı oluşturmalı ayrıca psikolojilerini olumsuz yönde etkileyecek stres kaynağı her şeyden uzak durmalıdırlar. Bütün bunlar ne kadar dikkate alınırsa aşılama işleminin başarı oranı da o kadar yüksek olacaktır.
Kalem Bebek ekibi olarak bu yazımızda, “aşılama tedavisi aşamaları ” konusu hakkında en çok merak edilen ve araştırılan sorular ile ilgili detaylı bilgiler vermeye çalıştık. Tüp bebek tedavi süreci ve aşılama tedavisi aşamaları hakkında daha detaylı bilgi alabilmek için buraya tıklayarak internet sitemizi ziyaret edebilirsiniz.
