Her yıl neredeyse milyonlarca insan infertilite tanısı alarak doğal yollar ile çocuk sahibi olmakta zorluklar ile karşılaşmaktadır. Halk arasında kısırlık olarak da bilinen infertilite her ne kadar hayati tehlikesi bulunan bir durum olmasa da çiftleri sosyal ve psikolojik anlamda son derece olumsuz olarak etkilemektedir. İnfertilitenin bu kadar yüksek oranlarda görülmesinin önemli nedenlerinden biri de hem erkeklerde hem de kadınlarda görülebilen bir durum olmasıdır. Erkekler ve kadınlar farklı üreme sistemlerine sahip oldukları için kadına bağlı olarak gelişen infertilite kadın infertilitesi erkeğe bağlı olarak ortaya çıkan infertilite ise erkek infertilitesi olarak adlandırılmaktadır. Erkek infertilitesinin nedenlerine bakıldığında azospermi ilk sıralarda yer almaktadır. Bu yüzden birçok erkek azospermi nedir ya da neden oluşur sorularını sıkça araştırmaktadır.
Yazımızda ise azospermi konusunda bilgi sahibi olmanızı sağlayacak azospermi nedir, neden oluşur, tanısı nasıl konur ve tedavi seçenekleri nelerdir konuları hakkında detaylı bilgiler vermeye çalışacağız.
Azospermi Nedir ve Neden Oluşur?
Son zamanlarda yapılan araştırmalara göre erkeklerin ürettiği sperm sayısında hızlı bir düşüş görülmektedir. Araştırma sonuçlarına göre günümüzün ortalama sperm sayısı 50 yıl öncesinin ortalama sperm sayısı ile karşılaştırıldığında %50 oranında bir düşüş söz konusudur. Hatta bu bilgi doğrultusunda Dünya Sağlık Örgütü tıp dünyasında normal olarak kabul edilen sperm sayısı ile ilgili düzenleme yapmak zorunda kalmıştır. Erkeklerde sperm sayısının giderek azalması infertilite tanısı alan erkek sayısında da artışı beraberinde getirmiştir. Öyle ki korunmasız ve aktif bir şekilde 1 yıl boyunca cinsel ilişkiye girmesine rağmen doğal yollar ile bebek sahibi olamayan çiftlerde infertilite, %30 ila %40 oranında erkek infertilitesinden kaynaklanmaktadır.
Erkeklerde infertilite birçok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Ancak genel olarak bakıldığında nedenin çoğu zaman erkek üreme hücresi olan sperm hücresindeki problemlere bağlı olarak ortaya çıktığı görülmektedir. Sperm sayısının az olması, sperm şekli bozuklukları, spermde hareket azlığı ya da sperm kanallarının doğuştan tıkalı olması gibi nedenler erkek infertilitesinin en önemli nedenleri arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Erkek infertilitesinin en önemli nedenlerinden biri de azospermi durumunun varlığıdır. Azospermi nedir sorusuna ise en basit hali ile meni içerisinde hiç sperm hücresi bulunmaması şeklinde cevap verebiliriz. Erkeklerde azospermi durumunun oluşmasında birçok neden bulunabilmektedir. Ancak genel olarak bakıldığında azospermi tıkanıklığa bağlı olan ya da olmayan şeklinde iki ana gruba ayrılarak değerlendirilmektedir. Her iki durumda da sperm üretimi söz konusu olduğu müddetçe tedavi yöntemleri ile bebek sahibi olmak mümkündür.
Azospermi ve Erkek Üreme Sistemi: Temel Bilgiler
Erkek üreme sisteminin üremedeki görevleri sperm hücresini üretmek, sperm hücrelerini uygun koşullarda saklamak ve sperm ile kadın üreme hücresi olan yumurtanın birleşimini sağlamaktır. Bu görevler doğrultusunda erkek üreme sistemi genel olarak bakıldığında 3 ana bölümden oluşmaktadır: testisler, sperm taşıyan kanallar ve hormon salınımını sağlayan bezler. Anne karnında gelişmeye başlayan testisler doğumdan sonra kasık bölgesinin altında bulunan kısma inerek skrotum adı verilen torbaya inerler. Böylece erkeklerde sağ ve sol olmak üzere bir çift testis yer alır. Sperm hücrelerinin üretildiği yer alan testisler vücudun dış kısmında yer alır. Bunun en önemli nedeni ise sperm hücrelerinin yaşayabilmesi için vücut ısısından 1 derece daha düşük sıcaklıktaki bir ortamda bulunması gerekliliğidir. Testisler aynı zamanda üreme için gerekli hormon salınımı açısından da son derece önem taşımaktadır.
Testisler içerisinde bulunan ve seminifer tubul adı verilen kanalcıklar içerisinde sperm üretimi gerçekleşir. Her testiste yaklaşık 600 ila 1200 kadar Seminifer tubul bulunur. Üretilen sperm hücreleri vücuttan çıkarken bu çeşitli kanallardan geçerek çıkarlar. Ayrıca erkek üreme hücresi olan spermler meni adı verilen bir sıvı ile dışarı atılır. Meni içerisinde %10 sperm, %30 prostat sıvısı ve %60 seminal vezikül salgısı bulunur. Ancak menide her zaman sperm hücreleri bulunmayabilir. Eğer meni içerisinde hiç sperm hücresi bulunmuyor ise bu durum azospermi olarak adlandırılmaktadır. Erkeklerde spermin dışarı atılmasına yardımcı olan kanalcıkların tıkalı olmasına göre ya da farklı nedenlere bağlı olarak azospermi görülebilmektedir.
Azospermi Tanısı: Nasıl Konulur ve Hangi Testler İstenir?
Bebek sahibi olmak isteyen ancak bir yıl boyunca korumasız olarak cinsel ilişkiye girmelerine rağmen gebeliğin oluşmadığı çiftlere infertilite şüphesi ile yaklaşılır. Konusunda uzman doktor infertilitenin nedeninin anlayabilmek için hem erkekten hem de kadında n çeşitli testler ister. Erkeklerde azospermi dahil olmak üzere infertilite durumu hakkında bilgi veren en önemli testlerden biri ise spermiogram yani sperm testidir. Sperm testi en basit tanımı ile spermin sağlık durumunu hakkında bilgi veren bir çeşit laboratuvar testidir. Erkekten alınan meni örneği meni içerisinde bulunan bütün maddelerden ve enzimlerden temizlenerek sperm sayısı, sperm hareketliliği ya da spermin şekli gibi detaylar incelenir. Eğer yapılan sperm testinde meni içerisinde herhangi bir sperm hücresi bulunmuyor ise azospermi tanısı konulur. Çoğu zaman da azospermi için iki kere sperm testi uygulanır. Farklı zamanlarda yapılan bu iki sperm testi ile meni içerisinde hiç sperm hücresi bulunmadığından emin olunur. Ayrıca bu süreçte doktor, menide neden sperm hücresi bulunmadığını daha iyi anlayabilmek adına hormon testleri, genetik testler, idrar testi ya da testis biyopsisi gibi testler de isteyebilir. Azospermi durumunun nedenini belirlemek tedavi süreci açısından son derece önemlidir.
Azospermi Tedavisi: Tedavi Seçenekleri ve Başarı Oranları
Azospermi ilgili en çok merak edilen konulardan biri de tedavi seçenekleri ve başarı oranları konusudur. Azospermi tedavisinde aslında tedavi seçeneklerini ve başarı oranını belirleyen en önemli faktör azospermiye neden olan durumdur. Çünkü tedavi yöntemi bu nedene göre belirlenir. Ancak genel olarak bakıldığında tedavi seçenekleri ikiye ayrılmaktadır. Bunlar hormon tedavisi ve cerrahi yöntemlerdir. Kanalların tıkanmasına bağlı olarak ortaya çıkan azospermi durumunda cerrahi tedavi tercih edilirken, hormon eksikliği veya dengesizliğe bağlı durumlarda ise hormon tedavisi tercih edilmektedir. Problem kanallardaki tıkanıklıktan kaynaklanıyor ise doktorun kararına göre TESA, PESA, MESA veya Mikro Tese tedavi yöntemleri uygulanmaktadır.
Kalem Bebek ekibi olarak bu yazımızda, “Azospermi nedir ” konusu hakkında en çok merak edilen ve araştırılan sorular ile ilgili detaylı bilgiler vermeye çalıştık. Tüp bebek tedavi süreci ve Azospermi sorusu hakkında daha detaylı bilgi alabilmek için buraya tıklayarak internet sitemizi ziyaret edebilirsiniz.
