Son zamanlarda giderek artan çevre ve hava kirliliği, genetiği ile oynanmış besinler, hareketsiz yaşam tarzı ya da stres seviyesinin yükselmesi gibi nedenlere bağlı olarak infertilite yani kısırlık oranı her geçen gün artmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü, çiftlerin 1 yıl boyunca herhangi bir doğum kontrol yöntemi kullanmadan aktif bir cinsel hayata sahip olmalarına rağmen gebeliğin oluşmaması durumunu infertilite yani kısırlık olarak tanımlamaktadır. Dünya genelinde infertilite oranı her geçen gün artarken bebek sahibi olmak isteyen çiftler için ise yardımcı üreme teknikleri bulunmaktadır. Tüp bebek tedavisi ise yakaladığı başarı oranı ile doğal yollar ile bebek sahibi olamayan çiftlerin bebek sahibi olmasını sağlayan bir yardımcı üreme tekniğidir. Her yıl binlerce insan tüp bebek tedavisi sayesinde bebeklerini kucağına alabilmektedir. Ancak her ne kadar tüp bebek tedavisi önemli bir başarı oranına sahip olsa da bazen tedavi başarısızlık ile sonuçlanabilmektedir. Bu yüzden tüp bebek tedavisi düşünen ya da tüp bebek tedavisi başarısızlık ile sonuçlanan çiftlerin en çok merak ettikleri konulardan biri de bebeğin rahme tutunamama nedenleri nelerdir sorusudur.
Tüp bebek tedavisi, kadın ve erkek üreme sistemleri ile ilgili uzun yıllardır yapılan araştırmalar sonucunda ortaya çıkmış bir tedavi yöntemidir. Uygulanan tedavide amaç kadından alınan yumurtanın ve erkekten alınan sperm hücresinin döllenmesini sağlayarak embriyo elde etmek ve anne karnına transferini gerçekleştirerek gebeliğin oluşumunu sağlamaktır. Her ne kadar gebeliğin oluşması için bütün aşamalar başarılı bir şekilde yerine getirilse de bu durum her tüp bebek tedavisinde başarılı olunacağı anlamına gelmemektedir. Çünkü gebeliğin oluşumunun yanı sıra devam etmesinde de birçok etken bulunmaktadır. Bu etkenlerden dolayı döllenmiş yumurta yani embriyo anne rahmine tutunamayabilir. Genel olarak baktığımızda ise bebeğin rahme tutunamama nedenlerini şu şekilde başlıklara ayırabiliriz:
- Rahim Zarı ile İlgili Problemler
Kadın üreme sistemi birçok organın ve sistemin bir arada ve uyum içerisinde çalıştığı bir sistemdir. Üreme ile ilgili olarak yumurtanın döllenmesi, fetüsün tutunarak büyümesi ve gelişmesi gibi gebeliğin en önemli aşamaları kadın üreme sisteminde meydana gelir. Kadın üreme sisteminde gebeliğin oluşmasıyla birlikte devam etmesi için en önemli organlardan biri ise rahimdir. Çünkü döllenmiş yumurta yani embriyo anne rahmine bırakıldıktan sonra rahim içerisine tutunarak burada büyür ve gelişir. Kısacası rahim, bebeğin büyüyüp gelişmesine olanak sağlayan alandır. Ancak rahim içerisinde yer alan endometrium yani rahim zarı ile ilgili sağlık problemleri bebeğin rahme tutunmasına engel olabilmektedir. Rahim duvarının gerekenden daha ince olması ya da daha kalın olması gebeliğin oluşumunu her ne kadar etkilemese de bebeğin tutunmasını etkileyerek gebeliğin sağlıklı bir şekilde ilerlemesine engel olmaktadır.
- Embriyo Transferinin Doğru Yapılmaması
Tüp bebek tedavisi, tıpkı doğal yollarla oluşan gebeliklerde olduğu gibi çeşitli aşamalardan oluşmaktadır. Bu aşamalardan biri de embriyo transferi aşamasıdır. Bu aşamadan kısaca bahsedecek olursak tüp bebek tedavisine anne adayının kullanacağı yumurta geliştirici iğneler ve ilaçlar ile başlanır. Yumurtalar istenilen olgunluğa geldikten sonra ise yumurta toplama işlemi gerçekleştirilir. Böylece anne adayından alınan yumurtalar ve baba adayından alınan sperm hücreleri laboratuvar ortamında döllenerek embriyo elde edilir. Elde edilen embriyolar, embriyologlar tarafından takip edilir ve istenilen olgunluğa geldiğinde artık sıradaki işlem embriyo transferidir. Embriyo transferi tüp bebek tedavisinde en önemli aşamalardan biridir. Mutlaka konusunda uzman bir tüp bebek uzmanı tarafından gelişmiş teknolojik aletlere sahip bir tüp bebek kliniğinde yapılmalıdır. Çünkü embriyo işlemi her ne kadar basit ve hızlı bir işlem olsa da yapılan en ufak bir hata bile bebeğin rahme tutunmasını olumsuz yönde etkileyecektir.
- Embriyonun Yanlış Tutunması
Tüp bebek tedavisinde bebeğin rahme tutunmama nedenlerinden biri de embriyonun yanlış tutunması ya da bilinen adı ile dış gebelik durumudur. Dış gebelik en basit tanımı ile döllenmiş yumurtanın yani embriyonun rahim dışında herhangi bir yere tutunması olarak tanımlanmaktadır. Embriyonun yanlış tutunması sonucunda ortaya çıkan dış gebelik durumunda embriyo rahim dışında başka bir yere yerleştiği için gebelik süreci devam edemez. Hatta anne adayı için hayati risk oluşturabilmektedir. Tüp bebek tedavisinde dış gebeliğin oluşma ihtimali doğal yollarla oluşan gebeliklerde görülme oranına göre çok daha yüksektir. Bunun nedeni ise tüp bebek tedavisi gören çoğu kadının fallop tüplerinde sorun olmasıdır.
- Yanlış Rahim Kasılmaları
Son olarak tüp bebek tedavisinde bebeğin tutunamama nedenlerinden biri de yanlış rahim kasılmaları olarak gösterilebilir. Tüp bebek tedavisinde embriyo transferinden sonra embriyonun rahim içerisine doğru bir şekilde yerleşebilmesi için rahmin yukarıya doğru kasılması gerekmektedir. Ancak bazı durumlarda rahim yanlış yöne doğru kasılabilir. Yani yukarı doğru kasılmaz ve farklı yönlerde kasılmalar olur ise embriyo tutunması gereken yere, rahim içerisine tutunamaz ve yerleşemez. Bu durum bebeğin tutunmasını engellediği için büyümesini, gelişmesini ve gebeliğin devam etmesini de olumsuz yönde etkileyecektir.
Bebeğin Rahme Tutunamamasında Rol Alan İkincil Etkenler
Tüp bebek tedavisinde bebeğin rahme tutunmasını engelleyerek başarı oranını direkt olarak etkileyen birincil, ikincil ve üçüncül nedenler bulunmaktadır. Bu nedenler anneden kaynaklı, babadan kaynaklı, rahim ile alakalı ya da tüp bebek tedavisinde yaşanan sorunlara bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Birincil nedenlere baktığımızda gebeliğin oluşumuna bağlı olarak bebeğin rahme tutunmasına engel olan etkenler ile karşılaşırız. Bunlara kısaca göz atacak olursak gebeliğin oluşumu için en önemli etken olan embriyonun genetik yapısının bozuk olması, embriyonun rahme tutunmasında olumsuz yönde etkili olabilmektedir. Bir diğer birincil etken ise laboratuvar ortamında yani kültür ortamında yetiştirilen embriyonun anne adayının rahmine yerleşecek uygunlukta olmamasıdır. Bu durum bebeğin rahme tutunmasını zorlaştıracaktır. Son olarak ise yine embriyonun dış zarının kalınlaşması da yine rahme tutunmasını engelleyecektir.
Bebeğin rahme tutunamamasında rol alan ikincil etkenler ise daha çok anne adayının rahim içi duvarı ile ilgili durumlardır. Rahim içi ile ilgili sağlık problemleri bebeğin rahme tutunmasını olumsuz yönde etkileyecektir. Bu yüzden rahim incelmesi, rahim kalınlığı gibi rahim iç duvarında bebeğin rahme tutunmasını engelleyen rahim problemleri, polip ya da miyom oluşumları ikincil erkenler arasında yer almaktadır. Ayrıca farklı nedenlere bağlı olarak gelişen rahim içi yapışıklıkları ve embriyo transferi sonrası görülen bağışıklık sistemi ile ilgili sorunlar da ikincil etkenler olarak bebeğin tutunmasını engelleyebilmektedir.
Bebeğin Rahme Tutunamamasında Rol Alan Diğer Etkenler
Bebeğin rahme tutunamamasında rol alan diğer etkenler olarak da bilinen üçüncül etkenler ise Çikolata kisti olarak da bilinen endometriozis hastalığı ya da tüpler ile ilgili sağlık problemleridir. Tüplerin tıkanıp şişmesi ya da tüplerin işlevinin bozulması ve tıkanması ile ortaya çıkan hidrosalpenks hastalığı bebeğin rahme tutunmasını olumsuz yönde etkileyen üçüncül etkenler arasında yer almaktadır.
Kalem Bebek ekibi olarak bu yazımızda “bebeğin rahme tutunamama nedenleri ” konusu hakkında en çok merak edilen ve araştırılan sorular ile ilgili detaylı bilgiler vermeye çalıştık. Tüp bebek tedavi süreci ve bebeğin rahme tutunamama nedenleri konusunda daha detaylı bilgi alabilmek için buraya tıklayarak internet sitemizi ziyaret edebilirsiniz.
