İnsanlarda gebeliğin oluşumu, birçok etkenin rol oynadığı son derece karmaşık bir olaydır. Sağlıklı üreme sistemine sahip kadın ve erkeklerde, gebeliğin sağlıklı bir şekilde oluşması ve devam etmesi için birçok faktörün bir araya gelmesi gerekir. Gebeliğin oluşumundan kısaca bahsedecek olursak, korunmasız ve düzenli olarak cinsel ilişkiye giren çiftler erkek üreme hücresi sperm ve kadın üreme hücresi yumurta, fallop tüplerinde karşılaşarak döllenir. Döllenen yumurta yani embriyo anne adayının rahmine yerleşerek burada gelişmeye ve büyümeye başlar. Ancak kadınlarda yumurtlamanın gerçekleşmesi, erkeklerde sperm üretiminin sağlanması ya da döllenmiş yumurtanın rahime ulaşabilmesi gibi birçok aşama bulunmaktadır. Görüldüğü üzere gebeliğin oluşabilmesi için en önemli faktörlerin başında ise kadın üreme hücresi olan yumurta ve erkek üreme hücresi olan sperm hücresinin varlığı gelmektedir. Bu yüzden gebeliğin doğal yollar ile oluşmadığı durumlarda yani infertilite söz konusu olduğunda akıllara ilk olarak gelen kadınlarda yumurta ve yumurtlama ile ilgili problemlerdir. Erkeklerde ise öncelikli olarak sperm sağlığı ve sperm üretimi ile ilgili testler yapılır. Kadın üreme sistemi oldukça karmaşık bir yapıya sahip olduğu için yumurta ve yumurtlama sorunlarının yanı sıra başka sağlık problemleri de gebeliğin oluşmasına engel olabilmektedir. Ancak yapılan araştırmalar sonucunda erkeklerde infertiliteye neden olan etkenlerin başında sperm azlığı ya da azospermi gelmektedir.
Yazımızda ise erkeklerde infertilitenin en önemli nedenlerinden biri olan azospermi hakkında bilgi sahibi olmanızı sağlayacak azospermi ne demek, belirtileri nelerdir, tedavi seçenekleri ve ileri adımlar hakkında detaylı bilgiler vermeye çalışacağız.
Azospermi Ne Demek?
İnsanlar genel olarak bakıldığında aynı anatomik özelliklere sahiptirler. Ancak insanları birbirinden ayıran en önemli özellikleri kadın ve erkek olmak üzere farklı cinsiyetlere sahip olmalarıdır. Ayrıca cinsiyet belirlemede de etkili olan kadın üreme sistemi ve erkek üreme sistemi birbirinden son derece farklıdır. En önemli farklılıklardan biri de gebeliğin oluşabilmesi için her iki cinsiyetin de farklı üreme hücrelerine sahip olmasıdır. Ayrıca kadınlar, kadın üreme hücresi olan yumurta hücreleri ile dünyaya gelirken erkekler, erkek üreme hücresi olan sperm hücrelerini üreme sistemi sayesinde üretirler. Erkeklerde sperm üretimi ergenlik döneminin başlaması yani üreme çağının başlaması ile başlar. Her ne kadar azalma gösterse de yine de tamamen sonlanmadan ilerleyen yaşlara kadar devam eder.
Dünya Sağlık Örgütü erkeklerde doğurganlığın hangi durumunda olduğunu ve erkeklerde sperm kalitesindeki değişimi gözlemleyebilmek için belirli aralıklarla araştırmalar yapmaktadır. Bu araştırmalar sonucunda ise dünya genelinde elde ettiği veriler doğrultusunda belirli parametreler ile sağlıklı üreme sistemine sahip erkeklerde değerlerin nasıl olması gerektiği konusunda bir kılavuz yayınlamaktadır. Dünya Sağlık Örgütü tarafından yayınlanan son araştırmaya göre ise erkeklerde sperm sayısı son 50 yılda %50 düşüş göstermektedir. Öyle ki bu bilgi doğrultusunda sperm testi sonucuna göre normal olarak kabul edilen sperm sayısı değerlerinde de düzenlemelere gidilmiştir. Sperm sayısında yaşanan düşüş, erkek infertilitesini de direkt olarak etkilemiş, sperm sayısı azlığı ve azospermi erkeklerde en sık görülen infertilite nedenleri arasında ilk sıralarda yer almaya başlamıştır. Sperm sayısı olması gerekenden daha az sperm sayısını ifade ederken azospermi ise erkek tarafından boşalma esnasında salgılanan meni sıvısının içerisinde hiç sperm hücresi bulunmaması anlamına gelmektedir. Erkeklerde azospermi, altında yatan birçok nedene göre ortaya çıkabilen bir durumdur.
Azospermi Belirtileri Nelerdir?
Meni sıvısı içerisinde hiç sperm hücresi bulunmaması olarak tanımlanan azospermi, birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilen bir durumdur. Ancak genel olarak bakıldığında nedenler, var olan herhangi bir tıkanıklığa bağlı olan veya olmayan olarak iki ana başlık altında incelenmektedir. Tıkanıklığa bağlı olarak ortaya çıkan azospermi durumunda meni içerisinde sperm hücresi olmasa bile testislerde sperm üretimi söz konusu olduğu için sperm hücresine ulaşılabilir. Ayrıca elverişli durumlarda tıkanıklık tedavi edilerek azospermi durumu ortadan kaldırabilir. Tıkanıklığa bağlı olmayan durumlarda ise eğer yine az sayıda da olsa sperm üretimi söz konusu ise herhangi bir tedavisi bulunmasa da tüp bebek yöntemi ile gebeliğin oluşumunu sağlamak mümkündür. Azospermi erkek üreme sisteminde bulunan enfeksiyonlar, sinir hasarı, testislerin olması gerekenden daha yukarıda olması ya da varikosel gibi nedenlere bağlı olarak ortaya çıkarken en çok merak edilen sorulardan biri de azospermi belirtileri nelerdir sorusudur.
Aslında genel olarak bakıldığında azospermi durumunun direkt olarak anlaşılmasını sağlayacak herhangi bir belirti söz konusu değildir. Ancak azospermi tanısı alan kişilerde görülen bazı ortak noktalar azospermi belirtisi olarak değerlendirilebilir ve bu belirtiler azospermi şüphesi oluşmasına neden olabilir. Söz konusu belirtilere kısaca göz atacak olursak şu şekilde sıralayabiliriz:
- Libidoda düşüş, cinsel isteğin azalması,
- Erkek üreme organı yani penis çevresine şişlik,
- Saç ve vücutta bazı bölgelerdeki tüylerde dikkat çekecek şekilde azalma,
- Üreme organlarında artan hassasiyet,
- Testislerde gözle fark edilebilecek şekilde küçülme,
- Normal olmayan akıntı,
- Korunmasız ve düzenli cinsel ilişkiye rağmen gebeliğin oluşmaması,
Kişi bu belirtilerin farkında vardığı anda sperm üretimi ile ilgili bir sorun olduğu şüphesi ile en kısa sürede konusunda uzman bir doktora başvurmalıdır. Bu belirtiler doğrultusunda kesin olarak azospermi tanısı koyulabilmesi için ise spermiogram yani sperm testi uygulanacaktır. Sperm testinde, erkekten alınan meni örneği temizlenerek sadece sperm hücrelerinin kalması sağlanır. Böylelikle sperm sayısı, sperm hareketliliği ya da sperm morfolojisi gibi konularda detaylı bilgiler elde edilir.
Azospermi Tedavi Seçenekleri ve İleri Adımlar
Azospermi tanısı almış kişilerin belki de en çok merak ettikleri konuların başında azospermi tedavi seçenekleri ve ileri adımlar konusu gelmektedir. Gerekli tedavinin uygulanabilmesi için ise öncelikle kişide hastalığın nedeninin belirlenmesi büyük önem taşımaktadır. Çünkü tıkanıklığa bağlı olarak ortaya çıkan bazı durumlarda cerrahi yöntemler uygulanarak tıkanıklık ortadan kaldırılabilmektedir. Ayrıca tıkanıklığa bağlı olmayan bazı durumlarda da uygulanan cerrahi yöntemler ile kişinin tekrar sperm üretimi yapması sağlanabilmektedir. Genel olarak bakıldığında ise azospermi tedavisinde kullanılan yöntemler TESA, PESA, MESA veya Mikro Tese tedavi yöntemleridir. Bu tedavi yöntemlerinde kısaca bahsedecek olursak:
TESA: Testis içerisine özel cerrahi iğne ile girilmesi yöntemi ile sperm hücresi alınması yöntemidir.
PESA: Testisin dış yüzeyinde bulunan epididim, testislerde üretilen sperm hücrelerinin olgunlaşması, taşınması ve depolanması ile görevlidir. PESA işleminde ise yine özel cerrahi iğne ile epididim dokusunda bulunan spermler toplanır.
MESA: Epididim dokusu gerçekleştirilen cerrahi müdahale ile açıldıktan sonra mikroskop ile belirlenen sperm hücreleri alınır.
Mikro TESA: TESA işleminden farklı olarak mikroskobik cerrahi işlem ile testisten alınan dokulardan sperm elde edilmesi işlemidir. Testisler cerrahi operasyon ile açılır, dolgun sperm kanalları belirlenerek bu kanalların içerisinde bulunan spermler elde edilmeye çalışılır.
Kalem Bebek ekibi olarak bu yazımızda, “azospermi ” konusu hakkında en çok merak edilen ve araştırılan sorular ile ilgili detaylı bilgiler vermeye çalıştık. Tüp bebek tedavi süreci ve azospermi konusunda daha detaylı bilgi alabilmek için buraya tıklayarak internet sitemizi ziyaret edebilir, dilerseniz görüşme için randevu oluşturabilirsiniz.
