Çocuk sahibi olmak etkili yöntemlerden biri olan tüp bebek seçeneği, çocuk sahibi olmak isteyen çiftler için oldukça etkili yöntemlerden biridir. Bu sebeple doğal yollarla çocuk sahibi olamayan çiftler, tüp bebek nedir, nasıl yapılır hakkında bilgi sahibi olmalıdır. Anne adayından yumurtaların toplanması ve baba adayından sperm hücrelerinin alınması ile tüp bebek tedavi süreci başlar. Laboratuvar ortamında döllenmenin gerçekleşmesi sonrası oluşan embriyo, anne adayının rahmine yerleştirilir. Bu noktadan sonra gebelik, doğal yollarla edinilmiş hamilelik süreci gibi eder.
Tüp bebek tedavisi iki farklı yöntemle uygulanmaktadır. Bunlardan biri klasik tüp bebek tedavisidir ve bu yöntemde yumurta ve sperm aynı ortama bırakılarak doğal döllenmenin gerçekleşmesi beklenir. Diğer yöntem ise mikroenjeksiyon uygulamasıdır. Bu tedavi yöntemi sürecinde sperm, yumurta hücresinin içine direkt olarak enjekte edilir. Her iki tedavi yöntemi başarıyla uygulansa da hangi yöntemin uygulanacağına doktorlar, eşlerin sağlık durumlarına göre karar verir. Bu tedavi sürecinde amaç, sağlıklı bir gebeliğin oluşmasını sağlamaktır.
Bu yazımızda ise tüp bebek nedir, nasıl yapılır, tüp bebek tedavisi kimler için uygundur, aşamaları nelerdir ve başarı durumunu etkileyen faktörler nelerdir hakkında detaylı bilgiler vermeye çalışacağız.
Tüp Bebek Tedavisi Nedir? Amaçları ve Kimler İçin Uygundur?
Tüp bebek tedavisi; kadından alınan yumurta hücreleri ile erkekten alınan meni hücrelerinin (sperm) laboratuvar ortamında döllenmesi sonucu döllenen embriyonun kadının rahim içine yerleştirilmesini içeren tedavi yöntemidir. Doğal yollarla bir gebeliğin oluşabilmesi için kadının yumurtalık kanallarının hem açık olması hem de normal fonksiyon görmesi gereklidir. Bu tedavi yönteminin uygulanabilmesi için çeşitli kriterler mevcuttur. Bu kriterler genel olarak aşağıdaki gibidir:
- Çiftlerin düzenli cinsel ilişkiye rağmen bir yıl içerisinde gebelik elde edememesi durumunda tüp bebek tedavisi uygulanması için bir merkeze başvurulabilir.
- Halk arasında yumurtalık kanalları olarak da bilinen kadın fallop tüplerinin tıkalı hasar görmüş ya da cerrahi olarak alınmış olması durumunda tüp bebek tedavisi uygulanabilir.
- Karın içi yapışıklıklar ya bu bölgelerde daha önce gerçekleştirilmiş olan ameliyatlara ya da kadın iç genital sisteminin iltihabi durumlarına bağlı olarak tüp bebek tedavisi uygulanabilir.
- Yumurtlama problemi olan kadınlarda, yumurtlamayı sağlayan ilaç tedavisi ile yumurtlamanın elde edilmesine rağmen hala gebe kalınamıyor ise tüp bebek tedavisi gerekli görülür.
- Kadında endometriozis (Çikolata kisti) hastalığı var ise tüp bebek tedavisi gerekebilir.
- Erkekteki sperm sayısı, sperm hareketi ve sperm şeklinde (sperm morfolojisi) bozukluk ve yetersizlik olduğunda tüp bebek tedavisi gerekli görülür.
- Açıklanamayan infertilite durumunda tüp bebek tedavisi gerekir.
- İleri kadın yaşı söz konusu ise tüp bebek tedavisi gerekli görülür.
- Preimplantasyon genetik tanı uygulaması gereken durumlarda tüp bebek tedavisi yapılmalıdır.
Doktorunuzla iletişime geçmeniz gereken durumlar ise aşağıdaki gibidir:
- Çocuk sahibi olmak istiyorsanız, 30 yaşından büyükseniz ve 6 aydır menstrual kanamanız olmadıysa
- Menstural periyodlarınız düzensiz veya ağrılı geçiyorsa, pelvik ağrı, endometrioz veya tekrarlayan düşük durumu söz konusu ise
- Düşük sperm sayımı, testis ve prostat hastalıkları geçmişi varsa
Tüp Bebek Tedavisi Aşamaları: Döllenme, Embriyo Transferi ve İmplantasyon
Tüp bebek tedavisi, kadından toplanan yumurtaların ve erkekten alınan sperm hücrelerinin laboratuvar ortamında döllenmesini ve döllenen embriyonun da kadının rahmine yerleştirilmesi sürecidir. Tüp bebek tedavisi aşamaları, detaylarıyla aşağıdaki gibidir:
- Yumurta Üretimi
Tüp bebek tedavisinin başarı oranını yükseltmek için birden fazla yumurtaya ihtiyaç duyulmaktadır. Bu aşamada hormon tedavisi son derece önemlidir. Yumurtalık, uyarıcı iğneler ve ilaçlar ile kadının birden fazla yumurta üretmesi sağlanır.
Tedaviye başlanmaya karar verilirse, doktorunuz sizin için doğru ilaç / iğne tür ve dozlarını belirler. Tedavi protokolü, ilaç türleri ve ilaç dozajları hastadan hastaya değişiklik göstermektedir. Sizin için en doğru tedaviyi doktorunuz belirleyecektir.
- Yumurta Toplama İşlemi
Doktorunuz olgunlaşan yumurtaları ameliyathane ortamında toplar. Yumurtalar laboratuvara gönderilir. Anne adayları işlem sonrası günlük yaşamlarına devam edebilmektedir.
- Sperm Alınması
Yumurta toplama ile aynı gün, baba adayından sperm örneği alınır. Alınan örnekler laboratuvara gönderilir. Alınan spermler laboratuvar ortamında meni sıvısından ayrılır.
- Döllenme İşlemi
Alınan sperm ve yumurtalar laboratuvar ortamında döllenir. Doktorunuz, döllenme sürecini yakından takip eder ve oluşan embriyoların büyümesini takip eder.
- Embriyo Transferi
Döllenme gerçekleştikten sonra, embriyo gelişim süreci yakından takip edilir. Ardından embriyo transferi gerçekleşmektedir. Döllenen embriyolar, anne adayının rahmine yerleştirilir. Bu işlem genellikle ağrısız bir işlemdir. Yarım saatlik bir dinlenme sonrasında taburcu olmanız muhtemeldir.
- İmplantasyon
İmplantasyon (Tutunma), transfer edilen bir embriyo uterusun duvarına tutunduğunda oluşur. Tüp bebek tedavisinde embriyo transferinden 2- 5 gün sonra yumurta toplama işleminden 6- 10 gün sonra implantasyonun gerçekleşmiş olması muhtemeldir. Bu süreç ise ideal bir 28 günlük adet döngüsünün 20- 24 gününe eşittir.
- Bekleme Süresi
Transfer sonrasında, gebelik testi yapmadan önce iki hafta beklemelisiniz. Bu süre boyunca sağlıklı beslenmeniz, günlük aktivitelerinize devam etmeniz ve stres seviyenizi düşük tutmanız gerekir.
- Gebelik testi
Doktorunuz transferden iki hafta sonra size bir takip randevusu verir ve kan örneği alarak bir gebelik testi uygular. Test pozitif olduğu taktirde 3 hafta sonraya kalp atımlarını gözlemlemek için bir ultrason randevusu alabilirsiniz.
Tüp Bebek Başarı Oranları: Etken Faktörler ve Tedavi Sonuçları
Tüp bebek tedavisinde başarı şansını belirleyen birçok faktör vardır. Bunlar, genel olarak aşağıdaki gibidir:
Anne Adayının Yaşı: Tüp bebekte başarıyı etkileyen en önemli kriterlerden biri anne adayının yaşıdır. Yaş ilerledikçe;
- Yumurtalıkların yaşlanması
- Döllenme oranının azalması
- Rahim iç zarının döllenen yumurtayı tutma durumunun azalması
Doğurganlığı etkileyebilecek cerrahi müdahaleler gibi problemler gittikçe artmaktadır.
Kilo: Aşırı kilo doğurganlığı olumsuz yönde etkilemektedir. Kadınların sağlıklı beslenmeleri ve normal kiloda olmaları doğurganlığı koruyucu önemli bir etkendir.
Stres: Çiftlerin çocuk sahibi olmayı istedikleri halde gebeliğin oluşmaması başlı başına strese bağlıdır. Bu nedenle anne adaylarının stres kontrolüne önem vermesi ve gerekirse psikolojik danışmanlık alması tavsiye edilir.
Enfeksiyonlar: Vajina enfeksiyonları; mantarlar, bakteriler ya da bazı parazitler sonucu oluşabilmektedir. Kadından erkeğe de bulaşabilen vajina enfeksiyonları erkekte sperm canlılığı ve hareketliliğini etkileyerek infertiliteye sebep olabilir.
Yumurtalık Rezervi: Yumurtanın yaşlanması hamile kalmayı zorlaştıran bir etkendir. 30 yaşındaki bir kadının dondurulan yumurtaları 40 yaşına geldiğinde de aynı kalabilir. Bu nedenle rahmin yaşlanması döllenme işleminin gerçekleşmesini engellemez. Döllenme için yumurtanın genç kalması son derece önemlidir.
Genel olarak anne adayı ne kadar gençse başarı şansı da o kadar yüksektir. 40 yaşından sonra yumurta rezervlerinin azalması sonucu hamile kalma şansı da azalabilir. Ayrıca daha önce doğum yapmış kadınların hiç doğum yapmamış kadınlara göre tüp bebek yöntemi ile hamile kalma şansı daha da yüksektir.
Kalem Bebek ekibi olarak bu yazımızda, “Tüp Bebek Nedir, Nasıl Yapılır: Aşamalar, Başarı Oranları ve Detaylı Rehber” hakkında en çok merak edilen ve araştırılan konular ile ilgili detaylı bilgiler vermeye çalıştık. Tüp bebek tedavi süreci, dikkat edilmesi gereken temel adımlar ve tüp bebekte başarı oranları hakkında daha detaylı bilgi alabilmek için buraya tıklayarak internet sitemizi ziyaret edebilir, dilerseniz görüşmek için randevu oluşturabilirsiniz.
