Tüp bebek tedavi süreci, doğal yollar ile gebelik elde edemeyen çiftler için uygulanan ve üreme teknikleri adı altında birçok işlemi kapsayan bir süreçtir. Bu süreçte tüp bebek tedavi yöntemleri, tedavi alacak kişilerin merak ettiği ve bilmesi gereken adımları kapsamaktadır. Tüp bebek tedavi süreci genel olarak infertilite tespiti yapılmış ya da herhangi bir etkileyici rahatsızlıktan dolayı hamile kalamayan çiftler için önemli bir tedavi sürecidir. Süreç boyunca çiftin bireysel özelliklerinin yanı sıra doktorun tecrübesi, gelişmiş ve güncel laboratuvar teknikerlerinin kullanımı ve merkez donanımı ile kullanılan malzeme kalitesi de önemli role sahiptir. Bu sebeple tüp bebek tedavi yöntemleri hakkında çiftlerin bilinçlendirilmesi gerekir. Genel olarak tüp bebek tedavi sürecindeki adımları bilmek ve dikkat edilmesi gerekenlere uyum sağlamak sürecin olumlu sonuçlanması açısından son derece önemlidir.
Bu yazımızda ise tüp bebek tedavi süreci; sürece dair olan danışma, değerlendirme, yumurtalık stimülasyonu, yumurta toplama, döllenme, embriyo kültürü, embriyo transferi ve gebelik takibi hakkında bilinmesi gereken temel kriterler ile ilgili detaylı bilgiler vermeye çalışacağız.
1. Danışma ve Değerlendirme
Tüp bebek tedavisine başlamadan önce ilk adım olarak başarılı bir tüp bebek merkezi bulmak ve doktorunuzla süreç hakkında detaylı bir görüşme yapmak son derece önemlidir. Tedavi sürecinde sizinle birlikte olacak embriyologlar, jinekologlar, anestezistler ve ürologların deneyimli olmaları önemli bir kriterdir. İyi ve başarılı bir tüp bebek merkezi iletişim sürekliliği sağlar. Ayrıca bu süreçte size duygusal destek ve güven vermesi de önemlidir. Doktorunuzla rahatça konuşabilmeniz, kliniğe gittiğinizde sıcak karşılanmanız dikkate almanız gereken etkenlerdendir.
Tüp bebek tedavi süreci, zorlu ve uzun bir süreç olabilir. Bu nedenle duygusal ve psikolojik olarak da sizi olumsuz etkileyebilir. Doktorunuz bebek sahibi olma yolculuğunuzda size rehber olmalıdır. İlk görüşmede tıbbi geçmişiniz, üreme sağlığınız ve gebelik ile ilgili öncelikleriniz ele alınır. Daha sonra ise gerekli görülen kan testleri, hormon analizleri, ultrasonografi, sperm analizi gibi tetkikler planlanır.
2. Yumurtalık Stimülasyonu ve Yumurta Toplama
Tüp bebek tedavisinin temel amacı aynı anda yumurtalıklarda birden fazla yumurta üretimini sağlamaktır. Bunun için günlük hormon iğneleri tercih edilmektedir. İlaç tipi ve dozu hastaya ve uygulanan tedavi protokolüne göre farklılık gösterebilir
Adet kanamasının ikinci ya da üçüncü gününde tedaviye başlanması önerilir. Uyarı tedavisi sonrası belirli aralıklarla kontrole gitmek son derece önemlidir. Bu kontrollerde vajinal ultrasonografi yapılarak gelişen foliküllerin sayısı ve büyüklüğü öğrenilir.
Ultrason takibi sırasında değerlendirilen bir diğer etken ise rahmin içindeki endometrium adı verilen tabakanın kalınlığıdır. Gebelik oluştuğunda embriyo, endometriuma yerleşeceği için yapısı da son derece önemlidir. Süreç boyunca amaç, mümkün olduğunca fazla sayıda 16-20 mm boyutlarında folikül elde etmektir. Daha sonra ise olgunlaşmış yumurtalara (hCG) enjeksiyonu yapılır. Bu işlemden yaklaşık 35-36 saat sonra yumurtalar toplanır.
Yumurta toplama işlemi vajinal ultrasonografi ile kolay ve konforlu şekilde uygulanan bir işlemdir. Yumurta toplama işleminde vajinal ultrason ile yumurtalık içine iğne ile girilir. Daha sonra ise yumurta içeren ve folikül adı verilen içi sıvı dolu yapılar alınır. Alınan folikül sıvısı laboratuvara verilir ve yumurta içerip içermediği incelenir. Tedavinin süresi farklılık göstermekle birlikte 10- 17 gün kadar sürebilir.
3. Döllenme ve Embriyo Kültürü
Yumurta toplama günü baba adayı da sperm örneği verir. Menisinde canlı sperm bulunmayan baba adaylarından ise cerrahi olarak sperm alınır. Elde edilen meni, özel bir kap içerisine alındıktan sonra sıvılaşması beklenir. Daha sonra sperm sayısı, hareketliliği ve şekli yönünden incelenir.
Yumurtalar toplandıktan yaklaşık 2-4 saat sonra etraflarındaki hücreler temizlenir ve olgunluk durumları değerlendirilir. Olgun olan yumurtalar için dölleme işlemine başlanır. Her yumurtanın içine tek bir sperm mikromanipulator adı verilen özel bir alet ile enjekte edilir.
İşlem sonrası döllenmiş yumurtalar tekrar kültür ortamına konarak inkübatörde takibe alınır. Daha sonra ise hücrelerin bölünerek ileri aşamalara geçişi beklenir. Klasik tüp bebek ya da ICSI yöntemi yapıldıktan sonra yumurtalar 16-20 saat sonra incelenerek döllenmenin meydana gelip gelmediği ya da anormal döllenme olup olmadığı tespit edilir.
Laboratuvar içinde oluşturulan şartlar, döllenmeyi kolaylaştırsa da döllenme, tüm yumurtalarda meydana gelmeyebilir. Toplanan yumurtaların büyük bir çoğunluğu normal döllenir. Bir kısmında ise anormal döllenme (monoploidi-poliploidi) görülebilir. Geriye kalan yumurtalar ise döllenmez. Bu durum, çiftlere göre tamamen farklılık gösterebilir.
4. Embriyo Transferi ve Gebelik Takibi
Embriyo transferi olarak adlandırılan tüp bebek transferi, tüp bebek tedavisinde en kısa sürede tamamlanan aşama olarak bilinir. Yaklaşık 5 dakika süren transfer işleminin süresi kısa olsa da titizlik ve uzmanlık isteyen bir süreç olduğunu unutmamak gerekir. Transfer sürecinde yapılabilecek en ufak hata dahi tedavinin gidişatını olumsuz yönde etkiler. Bu sebeple ise sadece uzman ve tecrübeli kişiler tarafından yapılması gereken bir işlem olduğu bilinmelidir.
Embriyo transferinde, anne adayının sakin hissetmesi açısından lokal anestezi uygulanabilmektedir. Genel anestezi uygulanması gerekli değildir. Embriyo transferinden sonra anne adayının işlemin gerçekleştiği merkezde bir süre dinlenmesi tavsiye edilir. Embriyo takibi sürecinde gelişmiş en kaliteli olan embriyolardan biri seçilir. Seçilen bu embriyo, anne adayının rahmine transfer edilir. Bu süre içerisinde anne adayının idrarını tutuyor olması gerekir. Transfer işlemi sonrası, anne adayı 30 dakika kadar gözetim altında tutulduktan sonra taburcu edilir.
Tüp bebek tedavisi uygulandıktan sonra normal gebelikte olduğu gibi benzer belirtiler ortaya çıkacaktır. Embriyo transferinden yaklaşık 14 gün sonra kanda gebelik testi (B-hCG) uygulanır. Test sonucunun pozitif çıkması ile gebelik takibi süreci başlar.
Test sonucu kesin bir şekilde anne adayının hamile olup olmadığını anlamak açısından büyük öneme sahiptir. Ayrıca anne adayının test sonucu pozitif çıksa dahi bu pozitiflik gebeliğin kesin olarak devam edeceği anlamına gelmemektedir. İlk kanda gebelik testinden yaklaşık 48 saat sonra ikinci bir test uygulanır. Bu test ile sağlıklı ilerleyen gebelikte değer ikiye katlanır. Bunun yanı ıra bazı hastalarda ikinci testte değer azalması söz konusu olabilir. Bu gibi test değerinin düştüğü durumlar biyokimyasal gebelik olarak adlandırılır.
Gebelik takibi, düzenli doktor ziyaretleri, ultrason muayeneleri, kan testleri ve diğer tıbbi değerlendirmeleri kapsar. Takip süreci normal gebelik süreci ile aynı şekilde ilerler ve doğuma kadar bu süreç belirli rutin kontroller ile devam eder. Takip sürecinde anne ve baba adaylarının doktor tavsiyelerine uyması son derece önemlidir.
Kalem Bebek ekibi olarak bu yazımızda, “Tüp Bebek Tedavi Süreci: Adım Adım Rehber” hakkında en çok merak edilen ve araştırılan konular ile ilgili detaylı bilgiler vermeye çalıştık. Tüp bebekte tedavi süreci, aşamaları sürece dair olan danışma, değerlendirme, yumurtalık stimülasyonu, yumurta toplama, döllenme, embriyo kültürü, embriyo transferi ve gebelik takibi gibi aşamalar hakkında daha detaylı bilgi alabilmek için buraya tıklayarak internet sitemizi ziyaret edebilirsiniz. Dilerseniz görüşmek için web sitemiz üzerinden randevu oluşturabilirsiniz.
