Halk arasında genellikle çikolata kisti olarak bilinen endometriozis hastalığı üreme çağındaki kadınlarda en sık karşılaşılan kadın hastalıkları arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Endometriozis ya da bilinen diğer adı ile çikolata kisti konusunda, endometriozis nedir nasıl tedavi edilir soruları ile en çok merak edilen ve araştırılan kadın hastalıklarından biridir. En basit tanımı ile bu hastalık, rahim içi dokusunun genellikle fallop tüplerine, karın boşluğuna ya da rahim dışında başka yerlerde var olması durumu olarak tanımlanabilir. Endometriozis hastalığı tedavi edilmediği takdirde özellikle yumurtalıklarda ya da fallop tüplerinde görüldüğünde ciddi sağlık sorunlarına neden olabilen bir kadın hastalığıdır. Kadınları en çok tedirgin eden sonuçlarından biri de infertilite yani kısırlık problemidir. Öyle ki son zamanlarda yapılan araştırmalara göre dünya üzerinde yaşayan ve farklı nedenlere bağlı olarak infertilite tanısı alan kadınların, %17’sinde infertilite nedeninin endometriozis hastalığı olduğu gözlemlenmiştir.
Endometriozis hastalığına günümüzde gelişen teknolojik görüntüleme aletleriyle birlikte kolaylıkla teşhis ve tanı koyulabilmektedir. Ayrıca her hastalıkta olduğu kadınların endometriozis varlığını erkenden anlayabilmesi ve gerekli müdahalenin sağlanabilmesi için bilinçlenmesi son derece önemlidir. Endometriozis hastalığı ne kadar erken fark edilir ve tedavi edilir ise kadın üreme sistemine ya da bulunduğu bölgeye vereceği hasar da o kadar düşük olacaktır.
Yazımızda ise en çok merak edilen ve araştırılan kadın hastalıklarından biri olan endometriozis ile ilgili detaylı bir şekilde bilgi sahibi olmanızı sağlayacak endometriozis nedir, belirtileri, tanısı, tedavi yöntemleri, tedavi süreci ve iyileşme hakkında bilgiler vermeye çalışacağız.
Endometriozis Nedir: Belirtileri ve Tanısı
Endometriozis ile ilgili en çok merak edilen ve araştırılan soruların başında endometriozis nedir ve belirtileri nelerdir sorusu gelmektedir. Hastalık adını endometrium olarak adlandırılan rahim içi tabakasından almaktadır. Kadın üreme sistemi her 21 veya 35 günde bir tekrarlanan bir regl döngüsüne sahiptir. Bu regl döngüsünde birçok organ ve sistem bir arada çalışmaktadır. Salgılanan hormonlar sayesinde yumurtlama gerçekleşirken bir yandan da rahim içi dokusu yumurtanın döllenme ve rahim içine yerleşmesine hazır olmak için kalınlaşır. Eğer döllenme gerçekleşmez ise yine salgılanan hormonlar rahim içi duvarının incelmesini ve regl kanaması ile vücuttan atılmasını sağlamaktadır. Bazı nedenlere bağlı olarak endometrium yani rahim içi tabakası, olması gereken rahim dışındaki bölgelerde bulunmaktadır. Yapısı gereği hormonlardan dolayı kalınlaşmaya ve parçalanarak incelmeye devam eden rahim içi tabakası endometriozis hastalığına neden olmaktadır. Regl döneminde incelen rahim içi tabakası vücuttan atılırken endometriozis varlığında vücuttan atılamadığı infertilite dahil olmak üzere ciddi rahatsızlıklara neden olabilmektedir.
Endometriozis varlığında hastalığın ilerlemesi ve şiddetine göre hastalarda gözlemlenen bazı belirtiler ortaya çıkmaktadır. Hastalardan elde edilen bilgiler doğrultusunda en önemli belirtilerden biri şiddetli regl sancılarıdır. Aslında kadınlar bazı regl dönemlerinde şiddetli pelvik ağrı durumu yaşayabilmektedir. Ancak burada söz konusu olan kadının günlük hayatını etkileyecek ya da ağrı kesiciye ihtiyaç duyabileceği şiddette bir ağrıdır. Çünkü rahim dışında başka bir bölgeye yerleşen rahim içi dokusu, hormonlardan dolayı rahim içerisindeki işlevine devam edecek, kalınlaşarak sonrasında tekrar parçalanacak ve dökülecektir. Ancak bu durum rahim dışarısında gerçekleştiği için son derece acı verici olabilmektedir. Endometriozis hastalığının diğer öne çıkan belirtilerine kısaca bakacak olursak ise şu şekilde sıralayabiliriz:
- Cinsel ilişki esnasında ya da cinsel ilişkinin hemen sonrasında görülen ağrı,
- Dismenore yani ağrılı ve sancılı regl dönemleri,
- İdrar yaparken veya dışkılama sırasında özellikle de regl dönemlerinde hissedilen ağrı,
- Regl döneminde olması gerekenden daha fazla kanama olması hatta bazen regl dönemi dışında da kanamanın görülmesi,
- İnfertilite ya da bilinen diğer adı ile kısırlık.
Bu belirtilerden biri veya birkaçı söz konusu olduğunda kadınlar mutlaka endometriozis şüphesi ile konusunda uzman bir doktora başvurmalıdır. Belirtiler kullanılan teşhis ve tanı yöntemleri ile kesin tanı için yardımcı olacaktır.
Endometriozis Tedavi Yöntemleri
Endometriozis ile ilgili en çok merak edilen sorulardan biri de nasıl tedavi edilir sorusudur. Tedavi yöntemlerine geçmeden önce ise öncelikle tanı ve teşhis yöntemlerine bakmak daha doğru olacaktır. Doktor belirtiler doğrultusunda endometriozis hastalığından şüphelendiğinde öncelikle pelvik muayene gerçekleştirecektir. Pelvik muayene sayesinde kadın üreme sisteminde yer alan bazı organlarda var olan anormallikler ve kistler belirlenebilmektedir. Ancak yine de endometriozis varlığını daha net bir şekilde tespit edebilmek için genellikle USG yani ultrason görüntülemesi tercih edilmektedir. Üreme organlarının detaylı bir şekilde görüntülenmesi ile çoğu zaman kesin olarak endometriozis tanısı konulabilmektedir. USG görüntüleme ile kesin tanı konulamayan durumlarda ise doktorlar MRG yani manyetik rezonans görüntüleme ya da laparoskopi yöntemlerini de kullanmaktadırlar.
Yapılan muayeneler ve görüntülemeler sonucunda endometriozis hastalığının hangi aşamada olduğuna dair bilgiler elde edilir. Rahim içi dokusunun rahim dışında hangi bölgeye yerleştiği, söz konusu kist oluşumlarının büyüklüğü gibi bilgiler değerlendirilmeye alınır. Bu bilgiler doğrultusunda ise uygulanacak tedavi yöntemine karar verilir. Ayrıca tedavi yöntemi belirlenirken hastanın hissettiği acıların şiddeti ve en önemlisi hamilelik planlaması da göz önüne alınır. Çünkü endometriozis hastalığında kullanılan 2 yöntem bulunmaktadır. Bunlardan biri ilaç ile tedavi yöntemi iken diğeri ise cerrahi yöntemlerdir. Hamilelik planı olmayan kadınlarda kullanılan hormon ilaçları ile oluşan kistik yapıların yeni doku oluşumu engellenmeye çalışır. Cerrahi müdahalelerde ise kistlerin kesilerek temizlenmesi gerçekleştirilir.
Endometriozis Tedavi Süreci ve İyileşme
Endometriozis hastalığında tedavi süresi ve iyileşme süreci, hastalığın şiddetine, uygulanan tedavi yöntemine göre değişkenlik gösterebilmektedir. Eğer ilaç tedavisi uygulanacak ise hastanın şiddetli regl sancılarını ya da endometriozise bağlı olarak ortaya çıkan ağrılarını hafifletmek için nonsteroidal antiinflamatuar içerikli ilaçlar tercih edilir. Ayrıca kullanılan hormon ilaçları da rahim içi dokusunun regl döneminde kalınlaşmasını ve incelmesini engelleyerek ağrıların hafiflemesine yardımcı olur. İlaçla tedavi yönteminde hastalığın şiddetine göre iyileşme süreci değişkenlik gösterebilmektedir. Ayrıca ilaç tedavisinde hormonların rahim içi dokuyu baskıladığı unutulmamalıdır. İlaçların bırakılmasıyla birlikte ağrı ve sancılar tekrar başlayabilmektedir.
Hamilelik planlaması olan kadınlarda ise hormon tedavisi uygulanamamaktadır. Çünkü kullanılan hormonlar regl dönemini ve dolayısıyla yumurtlamayı ve gebelik oluşumunu etkileyebilmektedir. Bu yüzden endometriozis tedavisinde kullanılan yöntemlerden biri olan laparoskopi yöntemi tercih edilir. Bu yöntemde karın bölgesinden açılan kesi aracılığı ile laparoskop adı verilen alet ile kistlerin bulunduğu bölgeye girilir. Laparoskop aletinin ucunda yer alan mikro cerrahi aletleri ile oluşan kist dokuları kesilerek çıkarılır ve temizlenir. Endometriozis tedavi sürecinde uygulanan bu yöntem ilaç tedavisi ile karşılaştırıldığında iyileşme süreci çok daha kısa sürmektedir.
Kalem Bebek ekibi olarak bu yazımızda, “endometriozis nedir nasıl tedavi edilir” sorusu hakkında en çok merak edilen ve araştırılan konular ile ilgili detaylı bilgiler vermeye çalıştık. Tüp bebek tedavi süreci ve endometriozis nedir nasıl tedavi edilir konusunda daha detaylı bilgi alabilmek için buraya tıklayarak internet sitemizi ziyaret edebilir dilerseniz görüşme için randevu oluşturabilirsiniz.
