İnfertilite ya da birçok kişi tarafından bilinen adı ile kısırlık, her ne kadar hayati tehlike taşımasa da psikolojik olarak kişiyi olumsuz yönde etkileyebilen önemli bir sağlık problemidir. Tüm toplumlarda bebek sahibi olmanın taşıdığı önem de göz önüne alınınca kişiler için ayrı bir önem kazanmaktadır. Bu durum infertiliteyle ilgili birçok araştırmanın yapılmasını sağlamıştır. Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan bir araştırmaya göre son zamanlarda dünya genelinde infertilite tanısı ile bebek sahibi olamayan çiftlerin oranı %25 oranına ulaşmıştır. Ayrıca her geçen gün artan çevre kirliliği, hava kirliliği, genetiği ile oynanmış gıda ürünleri ve hareketsiz yaşam tarzının artmasıyla birlikte infertilite oranında da artış beklenmektedir. Ayrıca infertilitenin her ne kadar kadınlarda görüldüğüne dair yanlış bir düşünce hakim olsa da infertilite hem kadın hem de erkek üreme sisteminde görülebilir. Her iki cinsiyette görülen bir sağlık problemi olması da bu durumun görülme oranının yüksek olmasında önemli bir etkendir.
İnfertilite tanısı almış ve doğal yollarla bebek sahibi olamayan ancak bebek sahibi olmak isteyen çiftler için çok uzun yıllardır detaylı çalışmalar yapılmaktadır. Kadınların ve erkeklerin sahip oldukları farklı üreme sistemlerinin nasıl çalıştığı, gebeliğin nasıl oluştuğu gibi konularda son derece önemli çalışmalar bulunmaktadır. İnfertilite her ne kadar gebeliğin oluşmasında önemli bir engel olsa da bazı gelişmeler sayesinde ortaya çıkan yardımcı üreme teknikleri ile infertilite tanısı almış birçok kişi bebek sahibi olabilmektedir.
İnfertilite Nedir?
İnfertilite ile ilgili en çok merak edilen ve birçok insan tarafından en çok araştırılan soru şüphesiz ki infertilite nedir sorusudur. Bebek sahibi olmak isteyen ancak belirli bir süre gebeliğin oluşmadığı durumlarda çiftlerin aklına ilk olarak kısırlık ya da diğer adı ile infertilite nedir sorusu gelmektedir. İnfertilite ya da kısırlık en basit tanımı ile çeşitli nedenlere bağlı olarak doğal yollar ile gebeliğin oluşmaması olarak bilinir. Ancak Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan açıklamaya göre herhangi bir doğum kontrol yöntemi kullanmayan ve aktif cinsel hayata sahip olan çiftlerde 1 yıl süre içerisinde gebeliğin oluşmaması durumu infertilite olarak tanımlanmaktadır. Ayrıca bu tanımda yer alan 1 yıllık süre 35 yaş altındaki kadınlar için geçerlidir. Kadınlarda yaş ilerledikçe yumurta rezervleri azaldığı için 35 yaş üstü kadınlarda bu süre 6 aydır. 40 yaş üstündeki kadınlarda ise 3 aya kadar düşer.
İnfertilite aynı zamanda genel olarak bakıldığında 3 ana başlık altında değerlendirilmektedir. Bunlara infertilite çeşitleri adı verilmektedir. İnfertilite çeşitleri ise şunlardır:
- Primer İnfertilite:
Korunmasız cinsel ilişkide belirli bir süre içerisinde gebeliğin oluşması beklenir. Ancak erkek veya kadın, korunmasız cinsel ilişkiye rağmen 1 sene veya daha fazlasında hiçbir şekilde gebelik oluşumu yaşamamış ise bu durum primer infertilite olarak tanımlanmaktadır.
- Sekonder İnfertilite:
Yine kadında veya erkekte doğumla sonuçlansın veya sonuçlanmasın daha öncesinde gebelik oluşumu söz konusu ve ancak içinde bulunduğu süreçte doğal yollar ile gebelik sağlanamıyor ise bu durum da sekonder infertilite olarak tanımlanmaktadır.
- Sebepsiz İnfertilite:
Doğal yollar ile bebek sahibi olamayan çiftlerde infertilite şüphesi ile yapılan test ve değerlendirmelerde her şey gayet sağlıklı görünebilir. Çiftte her şey yolunda ve sağlıklı olmasına rağmen doğal yollarla gebelik sağlanamıyor ise bu durum sebepsiz infertilite olarak tanımlanmaktadır.
İnfertilite çeşitleri arasında her infertilite türü farklı nedenlere göre ortaya çıkabilir. Ayrıca genel olarak bakıldığında en çok karşılaşılan infertilite çeşidi sebepsiz infertilitedir. Öyle ki yapılan araştırmalara göre infertilite tanısı almış çiftlerin %10 ila %15’i sebepsiz infertilite tanısı almaktadır. Kadın ve erkek üreme sistemi ile ilgili çalışmalar devam ederken günümüzde infertilite ile ilgili yapılan çalışmalara da devam edilmektedir.
İlginizi Çekebilir: PRP Tüp Bebek Yöntemi Nedir?
İnfertilitenin Belirtileri Nelerdir?
Bebek sahibi olmaya karar veren ve herhangi bir doğum kontrol yöntemi kullanmadıkları halde hamilelik haberi alamayan çiftlerin aklına ilk olarak kısırlık yani infertilite gelmektedir. Çiftler infertilite şüphesi araştırmaya başladıklarında infertilite belirtileri en çok araştırdıkları konular arasında yer almaktadır. Öncelikle infertilite tanısının sadece konusunda uzman, tecrübeli bir doktor tarafından konulabileceği unutulmamalıdır. Bir diğer yandan ise infertilitenin aslında farklı birçok belirtisi bulunurken bir yandan ise bebek sahibi olmayı düşünene kadar birçok çiftte infertilite durumu anlaşılamamaktadır. Bunun nedeni ise infertilite belirtileri aynı zamanda kadın ve erkek sisteminde olabilecek diğer sağlık problemlerinin de belirtileri olabilmektedir.
Bütün bu bilgiler ışığında kadın ve erkeklerde görülen infertilite belirtilerine genel olarak bakacak olursak şu şekilde sıralayabiliriz:
Erkeklerde infertilite belirtileri:
- Testislerde ağrı ve şişme,
- Peniste akıntı,
- Peniste ağrı ve şişme,
- Boşalma sırasında çok az miktarda meni çıkması,
- Sertleşme sorunları,
- Testiste ele gelen kitle,
- Cinsel isteksizlik,
- Gebeliğin oluşmaması,
Kadınlarda infertilite belirtileri:
- Regl dönemi düzensizlikleri (olması gerekenden daha erken veya daha geç regl olması, regl kanamalarının olması gerekenden daha uzun veya daha kısa sürmesi)
- Regl döneminde hissedilen şiddetli sancılar,
- Hormonal bozukluklardan dolayı erkek tipi tüylenme ve erkek tipi saç dökülmesi,
- Emzirme döneminde olmadığı halde memelerden süt gelmesi,
- Cinsel ilişki sırasında şiddetli ağrı hissetmek,
- Gebeliğin oluşmaması.
Yukarı da belirttiğimiz gibi bu belirtiler kadın ve erkekte infertilite belirtileri olabileceği gibi başka sağlık problemlerinin de belirtisi olabilir. Ancak içlerinden sadece gebeliğin oluşmaması tam olarak infertilite belirtisi olarak kabul edilir. İnfertilite belirtilerinin görülmesi ya da infertilite şüphesinde ise gerçekleştirilen infertilite testleri kesin tanı konmasına yardımcı olmaktadır. İnfertilite polikliniklerinde bu testler, kadınlar ve erkekler farklı üreme sistemlerine sahip olduğu için farklılık göstermektedir. Kadınlarda gebeliğin oluşması için önem taşıyan rahim, yumurtalıklar, hormonlar ile ilgili infertilite testleri yapılır. Erkeklerde ise daha çok gebeliğin oluşmasını sağlayan sperm hücreleri üzerinde durulur. Gerçekleştirilen sperm testi ile spermin kalitesi, hareketliliği, sayısı ya da şekli gibi detaylar belirlenerek infertilite tanısı için gerekli bilgiler elde edilir.
İnfertilitenin Süresi Nedir?
İnfertilite hakkında merak ettiğiniz konular ile ilgili araştırma yaptığınızda infertilite süresi terimi ile karşılaşabilirsiniz. Bu terimin ne anlama geldiğini anlamak için ise öncelikle infertilitenin tanımına bakmamız gerekiyor. Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan infertilite tanımına göre çiftlerin herhangi bir doğum kontrol yöntemi kullanmadan yani korumasız bir şekilde düzenli cinsel ilişkiye girmelerine rağmen 1. Senenin sonunda hala gebelik oluşumu söz konusu değil ise bu durum infertilite olarak tanımlanıyor. Bu tanımdaki infertilite süresi ise 1 yıl. Ancak bu tanımda bahsedilen infertilite süresi 35 yaş ve altındaki kadınlar için geçerli bir infertilite süresi. 35 yaş ve üstü kadınlarda ise infertilite süresi 6 ay olarak kabul ediliyor. Bu süre 40 yaş ve üstü için ise 3 aya kadar düşüyor. Görüldüğü üzere infertilite süresi kadınlarda yaş ilerledikçe düşüyor. Bunun nedeni ise kadınlarda yaş ilerledikçe yumurta rezervlerinin azalması.
İlginizi Çekebilir: Tüp Bebek Neden Yapılır?
Kadınlar, bir kız bebek olarak dünyaya geldiklerinde belirli miktarda yumurtaya sahip olarak dünyaya gelirler. Yeni doğmuş bir kız çocuğunun yumurtalıklarında 1.5 ila 2 milyon arasında yumurta bulunmaktadır. İlerleyen yaşlarda kız çocuğunun ergenlik dönemine girmesi, üreme çağının başlaması ve ilk regl kanamasıyla birlikte zaman içerisinde bu sayı 300 ila 400 bin sayılarına düşer. Üreme çağıyla regl kanamalarının başlaması aynı zamanda her ay yumurtalamaya başlamak demektir. Böylece regl dönemi devam ederken yaş ilerledikçe yumurta rezervleri de azalmaya devam eder. İnfertilite süresinde yaş ilerledikçe sürenin azalmasının nedeni de tam olarak budur. Çünkü yumurta rezervi azaldıkça gebeliğin oluşma ihtimali daha düşüktür bu da infertilite tanımına süre olarak yansır.
İnfertilite Tedavi Süreci ve Adımları
İnfertilite tanısı almış erkek veya kadınların en çok merak ettikleri konu infertilite tedavi süreci ve adımları konusudur. Özellikle de bebek sahibi olmak isteyen çiftler bir an evvel gerekli tedaviyi uygulayarak bebek sahibi olmak isterler. İnfertilite tedavisine başlamadan önce tanı aşamasında öncelikle infertiliteye durumunun oluşmasına neden olan durum araştırılır. Çünkü infertilite için uygulanacak tedavi yöntemi infertilite nedenine göre belirlenecektir. Tedavi yöntemi infertilite nedenine göre ilaç tedavisi, iğne tedavisi şeklinde olabileceği gibi cerrahi müdahalede gerektirebilir. İnfertilite tedavileri arasında en çok tercih edilen ve sağladığı başarı oranı ile en çok uygulanan ise tüp bebek tedavisidir. Tüp bebek tedavisi en basit tanımı ile anne adayından alından yumurta ile baba adayından alınan sperm hücresinin laboratuvar ortamında döllenerek, anne rahmine transfer edilmesi olarak tanımlanabilir. Başarılı bir tüp bebek tedavisi için anne adayının yumurta baba adayının ise sağlıklı sperm hücresine sahip olması yeterlidir. Her ne kadar infertilite tedavisinde tüp bebek tedavisi başarılı bir sonuç sunsa da tüp bebek tedavisi dışında infertilite tedavisi için kullanılan yöntemlerden bazıları şunlardır:
- Yumurta Gençleştirme (PRP)
- Yumurta dondurma,
- Mikroenjeksiyon,
- Aşılama,
- Embriyo tıraşlama,
İnfertilite birçok çiftin doğal yollar ile bebek sahibi olmasını engelleyen önemli bir sağlık problemidir. Bu yüzden gerekli tedavi ve başarılı bir sonuç için konusunda uzman bir doktor tarafından tedavi edilmek son derece önemlidir.
Kalem Bebek ekibi olarak bu yazımızda, “infertilite” konusu hakkında en çok merak edilen ve araştırılan sorulardan olan infertilite nedir, infertilite belirtileri nelerdir, infertilite süresi nedir, infertilite tedavi süreci ve adımları hakkında detaylı bilgiler vermeye çalıştık. Tüp bebek tedavi süreci ve infertilite konusu hakkında daha detaylı bilgi alabilmek için buraya tıklayarak internet sitemizi ziyaret edebilirsiniz.
