Günümüzde giderek artan çevre ve hava kirliliği, kimyasal ve zararlı koruyucu içeriklere sahip gıda ürünlerinin tüketimi ya da obezite gibi durumlar, insan sağlığını oldukça olumsuz yönde etkilemektedir. Bütün bunların sonucunda insan vücudunda etkilenen önemli kısımlardan biri de üreme sistemidir. Günümüzde neredeyse milyonlarca insan farklı nedenlere bağlı olarak doğal yollar ile bebek sahibi olamamakta ve infertilite tanısı almaktadır. İnfertilite ya da bilinen diğer adı ile kısırlık, Dünya Sağlık Örgütü tarafından çiftlerin bir yıl boyunca, herhangi bir doğum kontrol yöntemi kullanmadan cinsel ilişkiye girmelerine rağmen gebeliğin oluşmaması olarak tanımlanmıştır. Ayrıca bu süre kadınlarda ilerleyen yaşla birlikte yumurta rezervlerinin azalmasına bağlı olarak 35 yaş ve altındaki kadınlar için geçerlidir. 35 yaş üstü kadınlarda ise bu süre 6 ay, 40 yaş üstünde ise 3 ay olarak kabul edilmektedir. Yapılan son araştırmalara göre dünya üzerinde yaşayan her 6 kişiden biri infertilite tanısı alarak doğal yollar ile bebek sahibi olmamaktadır. İnfertilitenin bu kadar yaygın olmasının önemli nedenlerinden biri ise hem erkeklerde hem de kadınlarda görülebilen bir durum olmasıdır. Kadın infertilitesi ve erkek infertilitesi başlıkları altında incelenen infertilitenin ortaya çıkmasında birçok neden olabilmektedir. Ancak genel olarak bakıldığında doğal yollar ile gebeliğin oluşmasını engelleyen durumların başında erkeklerde sperm ile ilgili sorunlar gelirken kadınlarda ise yumurta ve üreme sistemi organları ile ilgili sağlık problemleri gelmektedir. Kadın infertilitesinde en sık karşılaşılan nedenlerden biri ise yumurta kalitesinin düşük olmasıdır. Bu yüzden birçok kadın, kadınlarda yumurta kalitesi nasıl anlaşılır sorusunu merak etmekte ve araştırmaktadır.
Yazımızda ise kadınlarda yumurta kalitesi hakkında bilgi sahibi olmanızı sağlayacak konular hakkında başlıklar ile detaylı bilgiler vermeye çalışacağız.
Yumurta Kalitesi ve İnfertilite İlişkisi
Çiftler doğal yollar ile bebek sahibi olamadığında, kadın ve erkek üreme sisteminde gebeliğin oluşmasını engelleyen faktörler detaylı bir şekilde incelenir. Eğer gebelik oluşumu kadın üreme sisteminden kaynaklanan sorunlardan dolayı gerçekleşmiyor ise bu duru kadın infertilitesi olarak adlandırılmaktadır. Kadın üreme sistemi son derece karmaşık bir yapıya sahiptir. Ancak uzun yıllardır yapılan araştırmalar sonucunda üreme sisteminin işlevi ve görevleri hakkında önemli bilgiler elde edilmiştir. Gebeliğin oluşabilmesi için iki önemli faktör bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi erkek üreme hücresi sperm, diğeri ise kadın üreme hücresi yumurtanın varlığıdır. Kız bebekler anne karnında gelişmeye başladığında bu gelişimle birlikte yaklaşık 1000 ila 2000 kadar öncü yumurta hücresi de oluşmaya başlar. Bebek gelişmeye devam ettikçe bu öncü hücrelerde bölünerek çoğalır. Öyle ki gebeliğin 5. Ayında anne karnındaki kız bebek, bir kadının hayatı boyunca sahip olabileceği en yüksek yumurta sayısına yani yaklaşık olarak 6 ile 7 milyon arasında bir yumurta sayısına sahip olur. Ancak doğumla birlikte bu sayı 1-2 milyona kadar düşerken, ergenlik başladığında ise yumurta sayısı artık yaklaşık olarak 500.000 civarındadır. Kalan bu yumurtalar ya da diğer adı ile yumurta rezervinde bulunan yumurtalar, folikül adı verilen kese benzeri bir yapının içerisinde yer almaktadır. Vücut tarafından salgılanan hormonlar ile olgunlaşan yumurtalar ise artık döllenmeye hazır olduğunda foliküllerden sıyrılarak fallop tüplerine salınır. Yumurtlama adı verilen bu olayın gerçekleşmesiyle birlikte fallop tüplerine salınan yumurta eğer sperm hücresiyle karşılaşırsa gebelik oluşur.
Gebeliğin oluşması için nasıl ki yumurtlamanın gerçekleşmesi gerekiyor ise fallop tüplerine salınan yumurtanın kalitesi de gebeliğin oluşması açısından son derece önemlidir. Eğer salınan yumurta ne kadar sağlıksız yani kalitesiz ise gebeliğin oluşma ihtimali de o kadar düşük olacaktır. Yapılan araştırmalar sonucunda alkol, sigara kullanımı, obezite ve stres gibi birçok faktör yumurta kalitesini olumsuz yönde etkileyebilmektedir.
Yumurta Kalitesi Nedir ve Neden Önemlidir?
Yumurta kalitesi ile ilgili en çok merak edilen sorulardan biri de yumurta kalitesi nedir ve neden önemlidir sorusudur. Günümüzde birçok yumurta kalitesi ile yumurta sayısının aynı şey olduğunu düşünmektedir. Ancak yumurta sayısı kadınların sahip olduğu yumurta rezervini anlatırken yumurta kalitesi ise yumurtanın sağlığını belirtmek için kullanılan bir terimdir. Ayrıca gerçekleştirilen testler ile yumurta rezervini belirlemek mümkünken yumurta kalitesini belirleyebilecek herhangi bir test günümüzde mevcut değildir. Yumurta kalitesi ile ilgili bilgi ise genellikle yumurta kalitesini etkileyebilecek faktörler üzerinden elde edilmektedir. Bunlara kısaca bakacak olursak ise ilerleyen yaş, stres, kötü beslenme alışkanlıkları, obezite ve çikolata kisti hastalığının varlığı ilk sıralarda gelmektedir. Eğer kadınlarda yumurta varlığına rağmen gebeliğin oluşumu ile ilgili sorunlar var ise ya da tüp bebek tedavisine başlanacak ise yumurtanın kalitesini arttırmak için anne adayından yumurtanın kalitesini riske atacak bu faktörleri hayatından çıkarması istenebilir. Çünkü, yumurtanın kalitesi yani sağlığı ne kadar yüksek olur ise gebeliğin oluşma ihtimali de o kadar yüksek olacaktır. Bu yüzden gebelik isteyen kadınlar için yumurta kalitesi son derece önemlidir.
Yumurta Kalitesini Etkileyen Faktörler
Yumurta kalitesi herhangi bir test aracılığı ile tespit edilemediği için en çok merak edilen konulardan biri de yumurta kalitesini etkileyen faktörler konusudur. Yumurta kalitesini olumsuz bir şekilde etkileyen faktörler bulunduğu gibi yumurta kalitesini artırmaya yardımcı olan faktörlerde bulunmaktadır. Yumurta kalitesini olumsuz yönde etkileyen faktörlere kısaca göz atacak olursak ise şu şekilde sıralayabiliriz:
- İlerleyen yaş,
- Yumurta rezervinin azalması,
- Yumurtalıklarda yer alan kist oluşumları,
- Endometriozis ya da diğer adı ile Çikolata kisti hastalığı,
- Sigara ve alkol kullanımı,
- Aşırı kilo alımı, obezite,
- Bazı bağışıklık sistemi hastalıkları,
- Stres,
- Genetik faktörler,
Tüm bu faktörlerin yumurta kalitesini olumsuz olarak etkilediği tahmin edilmektedir. Eğer bir kadın gebelik planlaması yapıyorsa ya da tüp bebek tedavisine başlamaya karar vermiş ise yumurta kalitesini olumsuz olarak etkileyecek bu faktörleri hayatından çıkarmalıdır. Ayrıca yumurta kalitesini olumsuz olarak etkileyen faktörler olduğu gibi yumurta kalitesini arttırmaya yardımcı faktörlerde bulunmaktadır. Bunlardan kısaca bahsedecek olursak ise şu şekilde sıralayabiliriz:
- Anne adayı öncelikle sağlıklı bir yaşam tarzını benimsemelidir. Bunun için ise sağlıklı bir beslenme düzeni ile kilo kontrolünü sağlamalı, sağlığını olumsuz yönde etkileyebilecek sigara ya da alkol benzeri kötü alışkanlıkları hayatından çıkarmalıdır.
- Stres her anlamda insan vücudunu olumsuz yönde etkileyen faktörlerden biridir. Yumurta kalitesini arttırmak için anne adayı olabildiğince stresten uzak durmalıdır. Gerekirse stres ile başa çıkabilmek için rahatlama yöntemlerini deneyebilir.
- Bazı takviyelerin yumurtalamaya ve yumurta hücrelerine iyi geldiği bilinmektedir. Başta Koenzim Q10 olmak üzere A ve E vitaminleri ile folik asit takviyesinin doğurganlık üzerinde etkisi bulunmaktadır.
Kalem Bebek ekibi olarak bu yazımızda, “kadınlarda yumurta kalitesi nasıl anlaşılır ” konusu hakkında en çok merak edilen ve araştırılan sorular ile ilgili detaylı bilgiler vermeye çalıştık. Tüp bebek tedavi süreci ve kadınlarda yumurta kalitesi nasıl anlaşılır konusu hakkında daha detaylı bilgi alabilmek için buraya tıklayarak internet sitemizi ziyaret edebilirsiniz.
