Polikistik Over Sendromu (PKOS) en yaygın yumurtlama bozukluğudur. Kadınların adet döngüsünü etkiler veya bozar. İnfertilite sorunlarına yol açabilir.
PKOS’un tedavi oranı oldukça yüksektir. Doktora başvuran kadınların çoğu yaşam tarzı değişiklikleri, makul düzeyde kilo kaybı ve temel infertilite tedavi ve ilaçları yoluyla gebe kalabilir.
PKOS Nasıl Meydana Gelir?
Normal şartlarda, bir kadının adet döngüsünde, yumurtalıklarında pek çok küçük folikül gelişerek yumurtaları oluşturur. Döngünün ortasında veya yumurtlama (ovülasyon) döneminde, yumurtalıklardan bir yumurta atılır ve diğer foliküller parçalanır.
PKOS’lu kadınlarda ise yumurtlama düzgün şekilde meydana gelmez ve yumurta atılmaz.
Foliküller parçalanmak yerine sıvı ile dolarak yumurtalıklarda kiste dönüşür. Bu nedenle de polikistik over sendromu olarak adlandırılır. Kistler zararlı değildir ancak tedavi edilmediği taktirde doğurganlığı olumsuz yönde etkileyebilecek hormon dengesizliklerine yol açabilir.
PKOS Belirtileri Nelerdir?
PKOS ile ilişkili belirtiler hastadan hastaya değişkenlik gösterir. Belirtilerin çoğunun kökeninde fazla erkek hormonu (androjen) üretimi vardır. Kadınlarda görülen bazı ortak belirtiler şunlardır:
- Düzensiz, seyrek veya hiç olmayan adet kanamaları
- Yüzde ve bedende aşırı kıllanma
- İnfertilite veya düşük yapma
- Kafa derisindeki saçların incelmesi
- Kilo alımı veya obezite
- İnsülin direnci veya tip 2 diyabet
- Akne
PKOS ve Hormon Dengesizlikleri Bağlantısı Nedir?
Hormon dengesizlikleri, PKOS ile ilişkili belirtilerin çoğuna zemin hazırlar.
PKOS’lu kadınlarda folikül uyarıcı hormon (FSH) ile luteinize edici hormon (LH) üretimi düzensizdir. Bu düzensizlik sonucunda yumurta gelişimi sınırlanır. Testosteron ile diğer tipik erkek hormonlarında artış yaşanır.
Bu nedenle, PKOS’ta tanı testi olarak hormonlara yönelik kan testi yaparız.
Androjen hormonunun düzeyleri de anormal insülin metabolizması yüzünden artar. PKOS ile ilişkili anormal insülin mekanizması çoğunlukla obeziteye yol açar. Anovülasyona (ovülasyon/yumurtlama olmaması) yol açar. Yani yumurtlamayı ve bazen de yumurta kalitesini bozar.
PKOS ve İnsülin Direnci Arasındaki Bağlantı Nedir?
Çoğu insanda insülin aktivitesi etkili bir biçimde çalışır. İnsülin direnci durumunda ise, hücreler insüline o kadar duyarlı olmadığından kan şekerini normal düzeyde tutabilmek için pankreas uyarılarak fazla insülin üretilir. PKOS’ta görülen hormon değişikliklerinin çoğunu tetikleyenin de işte bu kandaki fazla insülin olduğu düşünülür.
PKOS ve Obezite Arasındaki Bağlantı Nedir?
Obezite insülin direnci düzeyini kötüleştirir. Araştırmalara göre, karın bölgesinde aşırı miktarda yağ olması insülin direncini daha da kötüleştirir.
%10 kadar az bir kilo kaybı bile hormonu düzeylerini normalleştirerek kadınların gebe kalma olasılığını artırabilir.
Sunduğumuz Hizmetler Nelerdir?
PKOS’u doğrulamada ilk adım olarak doktorunuz geçmişinizi detaylı olarak sorgular. Hormon anomalileri ile metabolik anomalilere yoğunlaşarak kapsamlı bir muayene yapar.
Bu muayenede, kapsamlı bir tedavi planı oluşturulur ve belirtilerinize bağlı olarak ileri tetkik gerekliliği konusunda karar verilir.
PKOS Testi Nedir?
PKOS tanısına yönelik belirli bir test yoktur.
Adet döngüsü düzensiz olan kadınlarda tanı, kan testleri ve fiziksel belirtiler erkek hormonu düzeylerinde artışı gösterdiğinde veya ultrasonda tipik PKOS görüntüsü görüldüğünde, konulabilir.
Pek çok kadında PKOS tanısı, düşük ve infertilite değerlendirmesi sonrasında konulur.
Doktorunuzun PKOS tanısı koyabilmesi için tıbbi geçmişiniz ve pelvik muayene gereklidir. Tanının doğrulanması için çoğu zaman ilave testler de gerekebilir. Hormon düzeylerinin kontrolü için kan testi de kritik öneme sahiptir.
Nihai tanınız, aşağıda belirtilenlerden bir veya birkaçı dahil olmak üzere, klinik, ultrason ve laboratuvar bulgularının birlikte değerlendirilmesi ile konulur.
- Kan hormon düzeyleri; FSH, LH, östrojen (çstradiol) ve androjenler gibi kandaki belirli hormonların düzeylerini veren kan testi ile belirlenir.
- Ultrason; yumurtalıklarda kist olup olmadığını tespit eder.
- Tıbbi geçmiş ve pelvik muayene
- Endometriyum biyopsisi; düzensiz adet kanamalarının nedenini açıklamak için bazen gerekebilir.
PKOS Tedavileri Nelerdir?
PKOS’a yönelik tedavi planları kişiye özel ihtiyaçlar temelinde belirlenir.
Diyet ve egzersiz ile, çoğunlukla kadınlarda genel PKOS belirtileri başarılı bir şekilde yönetilebilir.
Ancak doğurganlığın artırılması için sıklıkla ovülasyon uyarıcı ilaç tedavisinin (klomifen sitrat, aromataz inhibitörleri veya gonadotropin tedavisi) yanı sıra yumurtlama ve gebelik elde etmek için metformin tedavisi gerekir.
IVF doktorunuz ve klinik ekibiniz sizinle birlikte çalışarak ailenizi büyütme yönünde belirlediğiniz yolda size uygın bir tedavi planı oluşturacaktır. Uygulanan bazı tedaviler aşağıdaki gibidir:
- Yumurtlamaya yardımcı olacak klomifen sitrat gibi doğurganlık ilaçları
- Vücudu insüline daha duyarlı hale getirerek daha düzenli yumurtlamaya yol açmak için metformin gibi diyabet ilaçları
- Herhangi bir siklusta en iyi gebe kalma şansını sunan IVF
- Beslenme ve yaşam tarzında değişiklikler
Bu yazımızda kalem bebek olarak sizler için “PKOS Nedir” konusunu ele aldık. Tüp bebek ve gebelik süreçleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için internet sitemizi ziyaret edebilirsiniz.
