Tıp dilinde infertilite halk arasında ise bilinen adı ile kısırlık, her yıl neredeyse milyonlarca insanın tanı aldığı bir sağlık problemidir. İnfertilite her ne kadar insanlar için hayati bir tehlike oluşturmasa da çiftlerin doğal yollar ile bebek sahibi olmalarını engelleyen bir sağlık problemidir. Bu yüzden özellikle bebek sahibi olmak isteyen çiftleri psikolojik ve sosyolojik anlamda olumsuz etkileyebilmektedir. Bilim insanları çok uzun yıllardır kadın ve erkek üreme sistemi ile infertilite hakkında da detaylı araştırmalar yapmaktadır. Günümüzde yapılan araştırmalar sonucunda primer infertilite, sekonder infertilite gibi farklı gruplarda incelenen infertilite problemleri için tedaviler geliştirilmiştir. Bu tedaviler sayesinde ise her yıl binlerce çift sağlıklı bebeklerini kucaklarına alabilmektedir.
Sebepsiz İnfertilite Nedir?
Doğal yollar ile bebek sahibi olamayan çiftler üzerinde yapılan araştırmalarda doğal yollarla bebek sahibi olmayı önleyen etkenlerin başında infertilite gelmektedir. Birçok farklı risk faktörüne bağlı olarak ortaya çıkabilecek infertilite, çiftlerin de en çok merak ettikleri ve araştırdıkları konular arasında yer almaktadır. Son yıllarda yapılan araştırmalara göre her 100 çiften 15’i infertilite tanısı alarak doğal yollar bile bebek sahibi olamamaktadır. Dünya Sağlık Örgütü, çiftlerin bir yıl boyunca herhangi bir doğum kontrol yöntemi kullanmadan düzenli cinsel ilişkiye girmelerine rağmen gebeliğin oluşmamasını infertilite olarak tanımlanmaktadır. Bu tanım aynı zamanda 35 yaş altındaki kadınlar için de geçerlidir. Çünkü ilerleyen yaşla birlikte yumurta rezervleri azalacaktır. Bu da doğurganlığı direkt olarak etkileyebileceği için 35 yaşına kadar bu süre 1 yıl iken 35 yaşından sonra 6 ay, 40 yaşından sonra ise 3 ay olarak kabul edilmektedir.
İnfertilite genel olarak bakıldığında 3 ana başlık altında incelenmektedir. İnfertilite türleri olarak bilinen bu 3 ana başlık ise şu şekildedir:
- Primer infertilite
- Sekonder infertilite
- Sebepsiz infertilite
35 yaş altındaki çift bir sene boyunca korunmasız ve aktif cinsel ilişkiye rağmen gebelik sağlanmamış ise bu durum primer infertilite olarak tanımlanmaktadır. Daha önce bebek sahibi olmuşlar ise ya da bebek sağlıkla dünyaya gelmese bile daha öncesinde bir gebelik oluşumu söz konusu ise sekonder infertilite olarak tanımlanır. Sebepsiz infertilite, açıklanamayan infertilite ya da nedeni bilinmeyen kısırlık ise infertilite tanısı alan çiftlerin yaklaşık olarak %10 ile %15’inde görülen bir infertilite türüdür. Bazı durumlarda hem erkeğin hem de kadının üreme sisteminde her şey gayet sağlıklı görünse de bütün denemelerine rağmen gebelik oluşumu sağlanamaz. İşte bu durum sebepsiz infertilite olarak tanımlanmaktadır.
Sebepsiz İnfertilite Tedavisi Nasıl Yapılır?
Sebepsiz infertilite alan çiftlerin en çok merak ettikleri soruların başında sebepsiz infertilite tedavisi nasıl yapılır sorusu gelmektedir. Çünkü çoğu zaman bir sorun olmamasına rağmen neden gebelik oluşmadığını ve bir neden olmadığı için tedavisi olup olmadığını merak ederler. Aslında sebepsiz infertilite ya da diğer adı ile açıklanamayan kısırlık tam olarak nedensiz yere ortaya çıkan bir durum değildir. Kadın ve erkek üreme sistemi üzerine yapılan araştırmalar her ne kadar bize üreme sistemleri hakkında çok önemli bilgiler verse de hala gizemini koruyan birçok detay bulunmaktadır. Bu yüzden aslında sebepsiz infertilite belirli bir nedene bağlı olarak ortaya çıkmaktadır ancak elimizdeki teknoloji henüz bunu çözememektedir.
Bir yıl boyunca korunmasız cinsel ilişki sonrasında gebelik oluşumu söz konusu değil ise öncelikle doktorunuz infertilite nedenlerini araştıracaktır. Bütün değerlendirmeler ve testler sonucunda infertilite nedeni bulunamıyor ise sebepsiz infertilite tanısı ile tedavi yöntemlerine karar verilecektir. Sebepsiz infertilite eğer kadının yaşı gençse ve söz konusu infertilite 2 yıldan az ise kadının yumurta rezervleri de göz önüne alınarak bu çiftlere bir süre daha doğal yollar gebelik oluşumu denemeleri tavsiye edilir. Ancak bu tedavi uygulamasında yumurtlama dönemi ve döngüsü hakkında bilgi sahibi olmak son derece önemlidir.
Doğal yollar ile denemelere rağmen hala gebelik oluşumu söz konusu değil ise çiftler için önerilen en etkili tedavi yöntemi tüp bebek tedavisidir. Tüp bebek tedavisinde anne adayından elde edilen yumurta ve baba adayından elde edilen sperm hücresi, laboratuvar ortamında döllenerek elde edilen embriyo anne adayının rahmine transfer edilmektedir. Günümüzde sebepsiz infertilite tanısı alan birçok çift tüp bebek tedavisi sayesinde başarılı bir şekilde bebek sahibi olabilmektedir.
Sebepsiz İnfertilite Tedavisini Etkileyen Faktörler
Sebepsiz infertilite de her ne kadar gebeliğin oluşumunu sağlayan tedavi yöntemleri bulunsa da aynı zamanda tedaviyi etkileyen faktörler de bulunmaktadır. Aslında birkaç farklı tedavi yöntemi arasından hangisinin uygulanması gerektiğine bu faktörlere göre karar verilebilmektedir. Sebepsiz infertilite tedavisini etkileyen faktörlerin başında ise ilerleyen yaş faktörü gelmektedir. Hem erkek hem de kadın için ilerleyen yaş doğurganlığı direkt olarak etkilemektedir. Kadınlarda yumurta rezervleri, 30 yaşından sonra azalmaya başlar ve 35 yaşından sonra ise bu azalma daha da hızlanır. 40 yaşından sonra ise daha da düşerek artık menopoz sürecine girilir. Bu yüzden sebepsiz infertilite tedavisine karar verilirken öncelikle anne adayının yaşı değerlendirmeye alınır. Anne adayı genç yaşlarında ise bir süre daha doğal yollar ile denemeye devam etmesi tavsiye edilir. Ancak ilerleyen yaşlarda yumurta rezervlerinin azalacağı göz önüne alınarak aşılama ya da tüp bebek tedavisi tercih edilmelidir. Hatta anne adayı bu süreçte sağlıklı yumurtalarını dondurmayı da düşünmelidir.
Sebepsiz İnfertilite Nasıl Teşhis Edilir?
Herhangi bir doğum kontrol yöntemi kullanmadan aktif bir cinsel hayata rağmen bebek sahibi olamayan çiftler doktora başvurduklarında bir takım muayene ve testlerden geçirilirler. Kadın için detaylı ve geniş kapsamlı jinekolojik muayene, SMEAR ve kültür testleri, hormonal testler, ayrıca rahim hakkında detaylı bilgi sahibi olabilmek için rahim film ve ultrason görüntülenmeleri istenir. Bütün bu muayenelerin, testlerin ve görüntülemelerin amacı anne adayında gebelik oluşumuna engel olan durumu doğru bir şekilde tespit edebilmek içindir.
Gebeliğin oluşumu ve gelişimi anne adayının üreme sistemine bağlı olduğu için anne adayı ile ilgili birçok muayene ve test bulunurken baba adayı için ise sperm testi yeterlidir. 3 ile 5 gün boyunca cinsel perhiz uygulayan baba adayından alınan sperm testinde sperm sayısı, canlılığı, hareketliliği ve şekli gibi detaylar tespit edilmektedir. Yapılan bütün araştırmalara rağmen anne ve baba adayında gebeliğin oluşumuna engel herhangi bir durum belirlenememiş ise bu durum sebepsiz infertilite olarak teşhis edilir.
Kalem Bebek ekibi olarak bu yazımızda, “sebepsiz infertilite” konusu hakkında en çok merak edilen ve araştırılan sorular ile ilgili detaylı bilgiler vermeye çalıştık. Tüp bebek tedavi süreci ve sebepsiz infertilite konusunda daha detaylı bilgi alabilmek için buraya tıklayarak internet sitemizi ziyaret edebilirsiniz.
