Doğal yollar ile gebelik elde edemeyen çiftler için uygulanan tüp bebek tedavisi, yardımcı üreme teknikleri kapsamında birçok işlemi kapsar. Bu bağlamda tüp bebek embriyo gelişimi süreci, tedavi görecek kişilerin merak ettiği ve bilmesi gereken konular arasında yer alır. Bu tedavi süreci genel olarak kısırlık tespiti yapılmış ya da herhangi bir etkileyici rahatsızlıktan dolayı hamile kalamayan çiftler için önemli bir tedavi sürecini kapsar. Süreç boyunca çiftin bireysel özelliklerinin yanı sıra doktorun tecrübesi, gelişmiş ve güncel laboratuvar teknikerlerinin kullanımı ve kullanılan malzeme kalitesi kritik öneme sahiptir. Bu sebeple tüp bebek tedavi embriyo gelişimi hakkında çiftlerin bilinçlenmesi son derece önemlidir.
Tüp bebek yöntemi genellikle 1 seneden daha fazla bir sürede korunmasız birlikteliğe rağmen gebelik durumunun gerçekleşmemesi sonucunda tercih edilen bir tedavi yöntemidir. Tüp bebek tedavisi yumurtalıkların döllenmesine göre klasik tüp bebek (IVF) ya da mikroenjeksiyon (ICSI) yöntemleriyle uygulanır. Bunun yanı sıra tüp bebek tedavisi kimler için uygundur ve tedavinin aşamaları merak edilmektedir.
Bu yazımızda ise tüp bebek embriyo gelişimi yolculuğu nasıldır, döllenmeden transfere embriyo aşamaları, embriyo transferi ve gebelik takibi ile ilgili bilgi sahibi olmanızı sağlayacak detaylı bilgiler vermeye çalışacağız.
Döllenmeden Transfere Embriyo Gelişimi
Tüp bebek embriyo gelişimi konusunda döllenmeden transfere embriyo gelişimi merak edilmektedir. Tüp bebek tedavisinde döllenme sürecinden embriyo transfer sürecine kadar geçen süre, çiftler için heyecan ve merakla dolu bir bekleyiş olarak ifade edilir. Bu dönemde döllenen embriyo hızla gelişerek transfer için hazır hale gelmelidir. Bu süreç, anne adayından alınan yumurta hücrelerinin erkekten alından sperm hücreleri ile laboratuvar ortamında döllendirilmesi ile başlar.
Döllenme işlemi hem klasik tüp bebek uygulamasında hem de spermin doğrudan yumurtanın içine enjekte edildiği mikroenjeksiyon uygulamasında kullanılan bir yöntemdir. Ayrıca sağlıklı ve döllenmeye elverişli yumurta hücrelerinin gelişimi açısından doktor kontrolündeki çeşitli ilaçlarla yumurtalıklar uyarılır.
İşlem sonrası döllenmiş yumurtalar tekrar kültür ortamına alınarak inkübatörde takip edilmektedir. Bu süreçten sonra ise hücrelerin bölünerek ileri aşamalara geçişi için takip süreci devam etmelidir. Klasik tüp bebek ya da ICSI yöntemi dahi uygulanmış olsa da yumurtalar 16-20 saat sonra incelenir. Bu sürede döllenmenin meydana gelip gelmediği ya da anormal döllenme olup olmadığı değerlendirilebilmektedir. Çok sayıda yumurta hücresi ile birden fazla döllenmiş yumurta elde edilmesinin gebelik şansını oldukça artırdığı bilinmektedir. Bu sebeple anne adayından alınan yumurta hücreleri ve baba adayından alınan spermler, embriyologlar tarafından değerlendirilir ve işlem için uygun olanlar seçilir.
Embriyo Gelişiminin Aşamaları
Tüp bebek embriyo gelişimi konusunda diğer merak edilen konu embriyo gelişim aşamalarıdır. Tüp bebek tedavisinde embriyo gelişimi birçok aşamadan oluşmaktadır. Bu bağlamda embriyo gelişiminin aşamaları, detayları ile aşağıdaki gibidir:
Döllenme: Tüp bebek tedavisi sürecinde ilk aşama olarak yumurtalar yumurtlama döneminde yumurtalıklardan alınır. Daha sonra ise laboratuvar ortamında sperm ile döllenir. Döllenmiş yumurtalar ise bir laboratuvar ortamında 2-5 gün boyunca bekler. Döllenen yumurta, zigot olarak adlandırılır.
Bölünme: Laboratuvar ortamında döllene embriyolar bölünmeye ve büyümeye devam etmektedir. Bu sebeple embriyoların gelişimi laboratuvar ortamında takip edilir. En iyi gelişmiş olan embriyolar rahme transfer edilmektedir. Embriyo transferi genellikle yumurtlamadan 3-5 gün sonra uygulanır. Zigot, birkaç gün içinde hızla bölünür ve hücre sayısını artırır. Bu bölünme süreci hücre farklılaşmasının başlangıcı olarak ele alınır.
Morula Evresi: Dördüncü günde embriyonun 16-32 arasında hücresi bulunur. Bu aşamada ise embriyo dut meyvesini andırır ve “morula” olarak adlandırılır. Genel olarak bölünme ile oluşan hücre topluluğu morula adı verilen bir yapı oluşturur. Morula evresine kadar embriyonun tüm hücreleri birbirinin aynıdır.
Blastokist Evresi: Morula evresinden sonra hücrelerde farklılaşma devam etmektedir. Blastokist, içinde sıvı olup iç hücre kitlesi (bebeği oluşturacak hücreler) ve dış hücre kitlesi (plasentayı oluşturan hücreler) ayrışmaya başlamıştır ve 5.gün embriyosu olarak ele alınır. Laboratuvar şartlarında kültür ortamında tüp bebek embriyo gelişim sürecinin son aşaması blastokist evresi olarak ifade edilmektedir. Blastokist evresi, embriyoların rahim iç zarına tutunma şansının en yüksek olduğu evredir. Bu nedenle blastokist evresindeki embriyo, iç kısmında boşluk bulunan ve transfer için en uygun dönem olarak kabul edilir.
Embriyo Transferi ve Gebelik Takibi
Embriyo transferi olarak bilinen tüp bebek transferi, tüp bebek tedavisinde en kısa sürede tamamlanan aşama olarak ele alınmaktadır. Transfer süreci yaklaşık 5 dakika içerisinde tamamlanmaktadır. Ancak, süresi kısa olsa da titizlik ve uzmanlık isteyen bir süreç olduğunu unutmamak oldukça önemlidir. Transfer sürecinde yapılabilecek en ufak hata dahi tedavinin gidişatını olumsuz yönde etkiler. Bu sebeple transferi sadece uzman ve tecrübeli doktorların yapması gerekir.
Embriyo transferinde, anne adayının kendini rahat hissetmesi açısından lokal anestezi uygulanabilmektedir. Transfer sürecinden sonra anne adayının işlemin gerçekleştiği merkezde bir süre dinlenmesi gerekir. Embriyo takibi sürecinde ise gelişmiş en kaliteli olan embriyolardan biri seçilir ve bu embriyo, anne adayının rahmine transfer edilir. Bu süre içerisinde anne adayının idrarını tutuyor olması önemli bir kriterdir.
Tüp bebek tedavisi uygulandıktan sonra normal gebelikteki belirtilere benzer belirtiler görülür. Embriyo transferinden ortalama 12-14 gün sonra gebeliğin oluşup oluşmadığını anlamak için kanda gebelik testine (B-hCG) bakılması gerekir. Test sonucunun pozitif çıkması durumunda tedavinin başarılı olduğunu anlamak mümkündür. Bazı tedavilerde ise anne adayının test sonucu pozitif çıksa dahi bu pozitiflik gebeliğin kesin olarak devam edeceği anlamına gelmemektedir.
İlk kanda gebelik testinden yaklaşık 48 saat sonra ikinci bir test uygulanır. Bu ikinci testte, sağlıklı ilerleyen gebelikte sonuç daha nettir. Bazı anne adaylarında ikinci testte değer azalması görülmesi mümkündür. Test değerinin düştüğü durumlara ise biyokimyasal gebelik adı verilmektedir. Genel olarak gebelik takibi, düzenli doktor ziyaretleri, ultrason muayeneleri, kan testleri ve diğer tıbbi değerlendirmeleri kapsar. Takip süreci ise normal yollarla oluşan gebelik süreci ile aynı şekilde ilerler. Doğuma kadar ise bu süreç belirli rutin kontroller ile devam etmelidir. Takip sürecinde anne ve baba adaylarının doktor tavsiyelerine uyması son derece önemlidir.
Gebelik sürecinde, diğer gebeliklerde olduğu gibi bazı risklerle karşılaşabilmesi söz konusudur. Bu riskler arasında düşük, gebelik zehirlenmesi, erken doğum gibi durumlar yer almaktadır. Bu sebeple, doktorunuzun tavsiyelerine uygun bir gebelik süreci geçirmeniz hem kendi hem de bebeğinizin sağlığı açısından oldukça önemlidir. Bunun yanı sıra sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve uyku sağlığı da hamileliği desteklemeye yardımcı olur. Sağlıklı ve sakin bir yaşam standardı benimsemek gebelik şansını artırdığı gibi gebelik sürecinin de rahat geçmesini sağlar.
Kalem Bebek ekibi olarak bu yazımızda, “Tüp Bebek Embriyo Gelişimi Yolculuğu” hakkında en çok merak edilen ve araştırılan konular ile ilgili detaylı bilgiler vermeye çalıştık. Tüp bebek embriyo gelişimi süreci, döllenme ve transfer süreci, gelişimin aşamaları ve tüp bebek transferinden sonra gebelik takibi süreci gibi konular hakkında daha detaylı bilgi alabilmek için buraya tıklayarak internet sitemizi ziyaret edebilirsiniz.
