Tüp bebek tedavisinde iğneler kullanılır. Bu iğneler göbekten yapılır ve tüp bebek tedavisi gören kadınlar kendileri kolaylıkla uygulayabilir. Yazımızda tüp bebek sürecinde kullanılan tüp bebek iğneleri hakkında en merak ettiğiniz soruları sizin için cevapladık.
Tüp Bebek Tedavisinde Neden İğne Kullanılır?
Her ay kadınların her ay yumurtalıklarından bir yumurta salınır. Normal düzende, beynin ürettiği hormonlar her ay bir tane yumurtanın büyümesini sağlar. Tüp bebek tedavisinde ise birden fazla yumurta toplamak ve böylelikle gebelik şansını artırmak hedeflenir. Bu yüzden hormon iğneleri aracılığı ile beyin uyarılır ve birden fazla yumurta salınımı gerçekleştirilir. Amaç, beyinin folikülleri büyütmek için ürettiği hormonları dışarıdan iğne olarak vücuda vermek ve bu şekilde yumurta üretimini artırmaktır. Bu şekilde sperm ile döllenme için kullanılacak birden fazla yumurta elde edilir.
Kısacası, tüp bebek tedavisi sürecinde iğnelerin amacı anne adayının yumurtalarının olgunlaşabilmesi ve birden fazla yumurtanın toplanabilmesidir.
Tüp Bebek Tedavisinde Kullanılan İğneler Hangileridir?
Tüp bebek ilaçları ağızdan kullanılan tabletler ve/veya göbekten yapılan iğneler olarak ikiye ayrılır. Eş zamanlı olarak hem ilaçlar hem de iğneler kullanılabilir. Sizin için en doğru tedavi sürecine doktorunuz karar verir. Size en uygun tedavi yaşınıza, yumurta rezervinize ve bir hastalığınız olup olmamasına göre belirlenir.
İğneler, yumurta geliştirici iğne, yumurtaların erken çatlamasını önleyen iğne ve yumurta çatlatan iğneler olarak kategorilere ayrılır. Ayrıca olgunlaşan yumurtalar toplandıktan ve embriyo transferi gerçekleştirdikten sonra da iğne tedavisi devam edebilir.
- Recombinant FSH: yumurta büyütme iğnesidir.
- Human menopozal gonadotropinler (HMG; FSH ve LH içerir): yumurta büyütücü ve geliştirici iğnelerdir.
- GnRH antagonistleri: yumurtanın erken çatlamasını önleyen iğneye verilen addır.
- hCG hormonları: yumurta çatlatan iğneye denir.
Genellikle embriyo transferi gerçekleştirildikten sonra embriyonun tutunması için iğne yapılmaya devam edilir. Transfer sonrası kullanılan iğneler ise progesteron ağırlıklıdır. Progesteron iğneleri gebeliğin 12. Haftasına kadar kullanılabilir.
Tüp Bebek Tedavisinde İğnelere Ne Zaman Başlanır?
Genellikle, iğneler adetinizin ikinci veya 3. gününde başlar. Doktorunuz süreci kontrol edecek ve 5 gün sonra yumurtaların ilaçlara cevap verip vermediğine bakmak için bir randevu oluşturacaktır.
Yumurtalar büyüdüğünde ve 12-14mm boyuta ulaştığında, yumurtaların erken çatlamasını önleyen iğnelere başlanır. Hem yumurta büyütme ilacı hem de yumurtaların erken çatlamasını önleyen iğneler beraber kullanılabilir.
Amaç yumurtaların 18-20mm boyutlarına ulaşmasıdır. Yumurtalar bu boyuta ulaştıklarında yumurta çatlatma iğnesi uygulanır ve 35-36 saat sonra bu yumurtalar toplanır.
Tüp Bebek İğneleri Kaç Gün Kullanılır?
Göbekten uygulayacağınız yumurta büyütme iğneleri yaklaşık 8 ila 10 gün kullanılır. Bu süreç tamamlandığında ve yumurtalar yeteri kadar büyüdüğünde ise yumurta çatlamasına engel olan iğnelere başlanır. Son olarak da yumurta çatlatan iğne yapılır. Bu iğneler genellikle hcg içerir ve bu iğneleri yapmadan önce yumurtaların 18-20mm boyutuna gelmesi beklenir.
Tedavinin kesin süresi kişiden kişiye değişecektir ve doktorunuzun sizin için hazırladığı kişiselleştirilmiş tedavi sürecine bağlıdır. Tüp bebek tedavilerinde farklı protokoller uygulanır ve kişiye göre planlanır. Bu yüzden tüp bebek tedavisinde kaç gün iğne yapılır” sorusunun cevabı değişiklik gösterebilir. Ancak ortalama 10 ila 12 gün düzenli olarak sürer.
Kısa ve uzun olarak iki tür farklı tüp bebek tedavi protokolü vardır. Kısa protokol, GnRH antagonistleri ile yapılır ve ortalama 10-12 gün sürer. GnRH analoglarının kullanıldığı uzun protokol tüp bebek tedavisindeyse 20 gün süreyle iğne uygulaması yapılabilir. Doktorunuz sizin için belirlenen tedavi yöntemini açıklayacaktır.
Tüp Bebek Tedavisinde İğneler Nasıl Uygulanır?
Tüp Bebek tedavisi süresince kullanacağınız farklı iğneleri yukarıda detaylıca açıkladık.
Bu iğnelerin çoğu karın bölgesinden uygulanır. Uygulaması kolaydır ve kendi kendinize uygulayabileceğiniz iğnelerdir. Bazı iğneler kolunuzdan da uygulanabilir. İğnelerin nasıl uygulanacağını doktorunuz size detaylıca açıklayacaktır.
Süreç boyunca doktorunuz ultrason muayeneleri yapacak ve yumurtalıklarınızın verdiği cevabı kontrol edecektir. Buradaki takibin amacı kaç yumurta folikülünün büyüdüğün kontrol etmek, büyüme hızının yeterli olup olmadığına bakmak ve iğnelerin dozunu ayarlamaktır.
Tüp Bebek İğnelerinin Yan Etkileri Nelerdir?
Tedavi sürecinde kullanılan iğneler hormon iğneleridir. Her hormon tedavisinde olduğu gibi bu iğnelerin yan etkileri mevcuttur. Genellikle bu yan etkiler hafif ve kısa süreli olur. Günümüzde kullanılan tedavi süreçleri gelişmiş ve yan etkiler minimalize edilmiştir. Duygusal hassasiyet gibi ruh hali değişiklikleri, yorgunluk, göğüslerde hassasiyet, bulantı gibi yan etkiler görülebilir. Ağır yan etkiler nadir görülür. İlaç türlerine göre yan etkilerin şiddeti değişebilir. Ancak şiddetli baş ağrısı ve baş dönmesi gibi bir etki ile karşılaşırsanız doktorunuza haber vermeniz gerekir.
Ayrıca yumurta geliştirici ilaçların içerdiği klomifen sitrat ya da FSH gibi etken maddeler ovaryen hiperstimülasyon sendromu (OHSS) adı verilen yan etkiye yol açabilir. Yan etkiler arasında şişkinlik ve bulantı vardır. Nedeni ise yumurtalıkların aşırı uyarılmasıdır. Belirtiler genellikle hafiftir ancak eğer ciddi bir şikâyetiniz oluştuysa doktorunuza hemen haber vermenizi öneririz.
Kullanılan İlaçların Etken Maddeleri ve Yan Etkileri Aşağıdaki Gibidir:
1. Klomifen sitrat
Baş ağrısı, sıcak basması, görme bulanıklığı, bulantı, karında şişkinlik, vajinal kuruluk, duygu durum değişiklikleri, baş dönmesi gibi şikayetlere neden olabilir.
2. Aromataz inhibitörleri
Yorgunluk, halsizlik, baş dönmesi, karın bölgesinde rahatsızlık hissi, sıcak basması, görme bulanıklığı, uyku kalitesinde bozulma, memelerde gerginlik hissi ve ağrı şikayetlerine neden olabilir.
3. Tüp bebek tedavi iğneleri (yumurta büyütücü iğneler)
İğne yerlerinde kızarıklık şişlik, OHSS (ovaryen hiperstimülasyon sendromu), çoğul gebelik, bulantı, karında şişkinlik, kabızlık, kasık bölgesinde baskı hissi, kilo alımı, sivilcelenmeye neden olabilir.
4. hCG içeren yumurta çatlatma iğneleri
Göğüslerde şişkinlik, iğne yerlerinde kızarıklık, sıcak basması, başağrısı, bulantı, görme bulanıklığına yol açabilir.
5. Yumurtaların erken çatlamasını engelleyen iğneler
Karın bölgesinde rahatsızlık hissi, baş ağrısı, bulantıya sebep verebilir.
Tedavi Sürecinde İğne Kullanımı Konusunda Nelere Dikkat Etmelisiniz?
Genellikle hastalarımız kendi kendilerine iğne uygulamaktan çekinebilirler. İğnelerin dozunu yanlış ayarlamak veya yanlış uygulama yapmaktan endişelenebilirler. Bu noktada doktorunuzun size doğru bilgileri vermesi ve doğru uygulama yöntemlerini dikkatlice açıklaması gerekir. Önemli olan iğnelerin kullanım sürelerinin, saatinin ve dozlarının ayarlanmasıdır. Doktorunuz ve hemşireleriniz size bu süreçte yardımcı olacaktır.
En sık hata yapılan nokta ise yumurta büyütme döneminin sonunda yapılan HCG (yumurta çatlatma) enjeksiyonu sırasındadır. Bu iğnenin zamanlaması çok önemlidir. Olası bir zamanlama hatası yumurtaların erken çatlamasına veya olgun yumurta alınamamasına sebep verebilir. Bu nedenle doktorunuz enjeksiyonun saatini teyit etmeli ve sizi dikkatlice bilgilendirmelidir.
Ancak endişe etmeyin! Tüp Bebek tedavisinde kullanılan iğneler kolayca uygulanır ve doğru uygulama talimatlarını doktorunuz size açıklayacaktır. Doktorunuzun ve hemşirelerinizin verdiği talimatlara uyduğunuz takdirde endişelenmenize sebep yoktur.
