İnfertilite, bir yıl boyunca korunmasız cinsel ilişki ile gebelik elde edilememesine denir. Dünya çapında en güvenilir, başarı oranları en yüksek ve en fazla tercih edilen infertilite tedavisi ise tüp bebek yöntemidir. Eskiden tüp bebek yöntemi hakkında önyargılar ve tabular mevcuttu. Ancak günümüzde tüp bebek tedavisi yaygın ve başarılı bir üremeye yardımcı tedavi olarak kabul görüyor. Her yıl milyonlarca çift tüp bebek tedavisi ile aile sahibi oluyor! Dahası, 1978’deki ilk başarılı tüp bebek tedavisinden bugüne kadar gelişen teknoloji, tüp bebek tedavisinin başarı oranlarını çok yükseltti. Peki, tüp bebek tedavisi ne kadar sürer? Sorunuzu cevaplamadan önce tüp bebek tedavi yöntemlerinin aşamalarına göz atalım.
Tüp Bebek (IVF) Tedavi Süreci Aşamaları Nelerdir?
Kısaca özetlemek gerekirse tüp bebek tedavisi, kadından toplanan yumurtaların ve erkekten alınan sperm hücrelerinin laboratuvar ortamında döllenmesini ve döllenen embriyonun da kadının rahmine yerleştirilmesini içerir. Aşağıda aşama aşama tüp bebek tedavisini sizin için açıkladık.
1. Hormon Tedavisi ile Yumurta Üretimi
Kadınlar her ay bir yumurta üretir. Tüp bebek tedavisinin başarı oranını yükseltmek için birden fazla yumurtaya ihtiyaç vardır. Bu noktada hormon tedavisi devreye girer. Yumurtalık uyarıcı iğneler ve ilaçlar sayesinde kadının birden fazla yumurta üretmesi sağlanır.
Bu ilaçlara genellikle adet döngüsünün 2. günü başlanır. Adetinizin ikinci günü doktorunuz bir vajinal ultrasonografi yardımı ile tedaviye başlayıp başlamamaya karar verecektir ve aynı zamanda kan testi yoluyla hormon seviyelerinizi ölçecektir.
Tedaviye başlanmaya karar verilirse, doktorunuz sizin için doğru ilaç / iğne tür ve dozlarını belirleyecek ve bu ilaçları kullanma talimatlarını size detaylıca açıklayacaktır. Tedavi protokolü, ilaç türleri ve ilaç dozajları hastadan hastaya değişir. Sizin için en doğru tedaviyi doktorunuz belirleyecektir.
Önce yumurtalıklarınızı uyarımı için ilaç kullanırsınız. Ondan sonra yumurtanın erken çatlamasını önleyen ilaçlar ve son olarak da (yumurta yeteri kadar olgunlaştığında) yumurta çatlatıcı iğne kullanırsınız.
Yumurtalıkların uyarılması işlemi (kişiden kişiye değişmek ile birlikte) yaklaşık 12 gün sürer. Bu süreçte doktorunuz size takip randevusu verecek ve ultrasonografi yardımı ile yumurta gelişimini takip edecektir. Yumurtalar yeterince olgunlaştığında ise yumurta çatlatma iğnesi ile yumurtalar toplamaya hazır hale getirilir. Bu iğnenin yapım zamanı çok önemlidir ve doktorunuz süreç ile ilgili bilgileri size detaylıca anlatacaktır. Yumurta çatlatma iğnesinden 36 saat sonra yumurtalar toplanmaya hazır hale gelir.
2. Yumurta Toplama İşlemi
Doktorunuz olgunlaşan yumurtaları ameliyathane ortamında toplayacaktır. Bu işlem kısa sürer. Yumurtalar laboratuvara gönderilir. Anne adayları işlem sonrası günlük yaşamlarına devam edebilirler.
3. Sperm Alınma İşlemi
Yumurta toplama ile aynı gün, baba adayından sperm örneği alınır (mastürbasyon yolu ile) ve laboratuvara gönderilir. Alınan spermler laboratuvar ortamında meni sıvısından ayrılır.
4. Laboratuvar Ortamında Döllenme İşlemi
Alınan sperm ve yumurtalar laboratuvar ortamında döllenir. Embriyologlar ve doktorunuz
döllenme sürecini yakından takip eder ve oluşan embriyoların büyümesini takip eder.
5. Embriyo Transferi
Döllenme gerçekleştikten sonra, embriyo gelişimi takip edilir. Ardından embriyo transferi gerçekleşir. Döllenen embriyolar kadının rahmine yerleştirilir. Transfer ince bir kateter yardımı ile yapılır. Bu işlem genellikle ağrısız ve minimal rahatsızlık veren bir işlemdir. Yarım saatlik bir dinlenme sonrasında taburcu olabilirsiniz. Aynı zamanda doktorunuz embriyonun rahme tutunmasını sağlamak için size progesteron hormonu ilaçları verecektir.
Hafif şişkinlik, hafif kanama ve hassasiyet belirtileri normaldir. Ancak transfer sonrası şiddetli bir yan etki ve ağrı hissederseniz mutlaka doktorunuza danışmanız gerekir.
6. İki Hafta Bekleme Süresi
Transfer sonrasında, gebelik testi yapmadan önce iki hafta beklemeniz gerekir. Bu süre boyunca sağlıklı beslenmeniz, günlük aktivitelerinize devam etmeniz ve stres seviyelerinizi düşük tutmanız önerilir. Ayrıca doktorunuz evde gebelik testi yapmamanızı söyleyecektir. Evde yapılan gebelik testleri klinik ortamında yapılacak kan testleri kadar güvenilir değildir ve yanlış sonuçlar verebilir. Bu yüzden ‘iki haftalık bekleme’ süresi boyunca gebelik testi yapmamanız gerekir.
7. Gebelik testi
Doktorunuz transferden iki hafta sonra size bir takip randevusu verecek ve kan örneği alarak bir gebelik testi yapacaktır. Eğer test pozitif ise 3 hafta sonraya kalp atımlarını gözlemlemek için bir ultrason randevusu verilir.
Tüp Bebek Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Tüp bebek tedavisi adet döneminizle başlar. Yumurta olgunlaştırıcı ilaç ve iğneler adetin 2. veya 3. Gününden itibaren kullanılmaya başlanır. Yumurta büyütme süreci ortalama 12 gündür. Olgunlaşa yumurtalar 36 saat içinde toplanırlar. Toplanan yumurtaların ve alınan spermin döllenmesinden 3 ila 5 gün sonra embriyo transferi gerçekleşir. Bu nedenle, ortalama bir süre vermek gerekirse, tüp bebek tedavisi 15-18 gün arasında sürer.
Tüp Bebek Tedavisinde Kaç Gün İğne ve İlaç Kullanılır?
Öncelikle, her tedavi kişiye özeldir. Uygulanacak protokole göre de değişiklik gösterir. Kullanılan ilaçlar hap, fitil, sprey ve iğne formunda olabilir. Genellikle adetin 2. Günü yumurta olgunlaştırıcı iğnelere başlanır. Bu iğneler kadının kendi kendine evde rahatlıkla ve kolaylıkla uygulayabileceği iğnelerdir. Yumurtalar olgunlaşırken erken çatlamayı önleyecek ilaçlar kullanılabilir. Tüm bu süreçler boyunca doktorunuz sizi yakından takip edecek ve takip muayeneleri yapacaktır. Daha sonra, yumurtalar yeteri olgunluğa eriştiğinde yumurta çatlatıcı iğne uygulanır. Bu iğnenin doğru zamanda uygulanması çok önemlidir. Yumurta çatlatma iğnesinden 35-36 saat sonra yumurtalar toplanır.
Döllenen embriyoların rahme yerleştirilmesinden sonra da progesteron hormonu bazlı ilaç kullanımına devam edilir.
Tüp Bebek (IVF) Tedavisinde Başarı Hangi Faktörlere Bağlıdır?
Başarı şansını belirleyen en önemli faktörlerden biri anne yaşıdır. Anne adayı ne kadar gençse başarı şansı o kadar yüksektir. 40 yaşından sonra yumurta rezervlerinin ani bir şekilde azalması sonucu hamile kalma şansı da hızla azalabilir. Ayrıca daha önce doğum yapmış kadınların hiç doğum yapmamış kadınlara göre IVF yöntemi ile hamile kalma şansı daha yüksektir.
Bir farklı faktör ise embriyoların durumudur. Döllenen her embriyo gelişim süresini tamamlamaz. Önemli faktörlerden bir diğeri ise infertilite nedenidir. Endometriozis, Polikistik Over gibi hastalıklar infertiliteye sebep olan ve embriyo kalitesini bozan hastalıklardır. Doktorunuz size bu konuda detaylı bilgi verecektir.
Yaşam tarzı ise başka bir faktördür. Araştırmalar sigara içen anne adaylarının tüp bebek tedavisi sırasında daha az yumurtaladıklarını göstermiştir. Ayrıca sigara içen kadınların düşük yapma riski daha yüksektir. Obezite de hamile kalma şansınız azaltabilir. Sigara ve alkolden uzak durmak ve sağlıklı beslenmek tüp bebek tedavisinde çok önemlidir.
