Tüp bebek tedavisinde başarılı sonuçlar elde etmek için anne adayının sağlığı kadar baba adayının sağlığı da son derece önemlidir. Bu nedenle, tüp bebek tedavisinden erkeklerin rolü son derece merak edilmektedir. Özellikle sperm sayısının yüksek oranda az olması ya da menide sperm olmaması, tüp bebek tedavi sürecini değiştiren bir faktördür. Böyle bir durumda ise tüp bebek tedavisinde erkekten sperm nasıl alınır konusu son derece merak edilmektedir.
Sperm sayısında düşük rakamlar söz konusu ise mutlaka hormon testleri ve genetik analiz yapılması önerilmektedir. Bunun nedeni ise hormon düzeylerindeki anormalliklerin giderilmesi ile sperm sayısında düzelmenin sağlanmasının mümkün olmasıdır. Sperm yokluğu söz konusu ise yumurta toplama gününde spermler testislerden biyopsi yöntemiyle alınabilmektedir.
Bu yazımızda ise tüp bebek tedavisinde erkekten sperm nasıl alınır, sperm alma yöntemleri, sperm vermeden önce nelere dikkat edilmeli ve sperm verme işlemi sonrası neler beklenmeli ile ilgili bilgi sahibi olmanızı sağlayacak detaylı bilgiler vermeye çalışacağız.
Sperm Verme Yöntemleri
Testislerden sperm elde etme yöntemlerinin temel amacı; dışarı çıkmayan sperm hücrelerini üretildikleri organ olan testis dokusundan elde etmektir. Bazı erkeklerde dışarı çıkan sperm kalitesinin tedavi için uygun olmaması nedeniyle daha iyi kalitede sperm elde etmek çeşitli yöntemler uygulanır. Bu kapsamda sperm verme yöntemleri genel olarak aşağıdaki gibidir:
Perkütan epididim sperm aspirasyonu (PESA)
PESA, vazektomi veya enfeksiyon ile oluşan obstrüktif azospermi durumunda tercih edilen sperm toplama yöntemlerindendir. Lokal anestezi ile yapılan bu işlem, anne adayından yumurta alımı ile eş zamanlı olarak uygulanır. Bu teknikle ciltten görmeden iğne uygulandığı için az sayıda sperm elde etme, kanama veya sperm elde edememe gibi problemler yaşanabilir.
Mikrocerrahi epididimyal sperm aspirasyonu (MESA)
MESA, vas deferensin konjenital bilateral yokluğunda veya epididimal obstrüksiyonu olan erkekler için uygulanır. Ameliyathanede genel anestezi veya lokal anestezi uygulanarak ve ameliyat mikroskobu kullanılarak yapılır. MESA, aspirasyon tekniklerine göre çok fazla sayıda olgun sperm toplanmasına izin vermektedir. Epididimden çıkan sıvı, sperm açısından incelenir ve hareketli spermler görülürse hemen kullanım için alınır veya ileride kullanılmak üzere dondurulur.
Testis sperm aspirasyonu (TESA)
TESA, tüp bebek tedavisi veya mikroenjeksiyon için gerekli olan spermlerin alındığı bir işlemdir. Genellikle lokal anestezi ile yapılır ve anne adayının yumurta alımı eş zamanlı olarak uygulanır. Testisin içerisinden bir iğne spermler aspire edilir. TESA, obstrüktif azospermi teşhis edilen veya vazektomi yapılan erkeklerde tercih edilmektedir. Ayrıca bu işlem, yeterli doku veya spermi sağlayamadığı için açık bir testis biyopsisi gerekmektedir.
Testis sperm ekstraksiyonu (TESE)
TESE, testiste küçük bir kesi yapılmasını ve doku örneği alınarak içerisinde sperm varlığının incelenmesi sürecini kapsar. Programlanmış bir prosedür olarak uygulanmasının yanı sıra kadın partnerden yumurta alımı ile eş zamanlı olarak yapılabilir.
Mikroskobik testiküler sperm ekstraksiyonu (Mikro TESE)
Mikro TESE, hiç sperm hücresi bulunmayan erkeklerin, mikroskobik operasyon ile testislerinden alınan dokudan sperm elde edilmesi işlemidir. Bu işlem, genel anestezi altında uygulanır. Testis açılarak, sperm kanalları gözlemlenir ve genişlemiş dolgun sperm kanalları görüntülenerek içerisinden sperm elde edilebilir.
Sperm Verme Öncesi Nelere Dikkat Edilmeli?
Tüp bebek tedavisinde baba adaylarının sperm vermeden önce dikkat etmesi gereken belirli durumlar vardır. Bunlar, genel olarak aşağıdaki gibidir:
- Baba adayları tüp bebek tedavisinden 3 ay önce sigara ve alkol gibi zararlı maddeleri kullanmayı bırakmalıdır.
- Ağır spor hareketleri tedaviyi olumsuz etkileyebilir. Bu sebeple tedavi süreci başlamadan üç ay önce sporun bırakılması son derece önemlidir.
- Sıcak ortamlar erkeğin sperm kalitesini olumsuz etkilediğinden tüp bebek tedavisi için son üç ay hamam ve kaplıca gibi sıcak ortamlarda bulunmamaya özen göstermek son derece önemlidir.
- Başka hastalıklara bağlı olarak alınan ilaçlar söz konusu ise tedavi öncesi mutlaka doktorun bilgilendirilmesi gerekmektedir.
- Baba adayları tarafından rahat ve bol iç çamaşırları tercih edilmesi önemli bir kriterdir.
- Tüp bebek tedavisi sürecinde yumurtaların toplandığı gün baba adayından sperm örneği alınacağı içi sperm örneğini vermeden 3 gün öncesinde cinsel perhiz yapılması önerilmektedir.
- Geçirilmiş enfeksiyon hastalıkları, hormonal bozukluklar, travmalar ve varikosel gibi hastalıklar da sperm üretimini negatif etkilemektedir.
Sperm Verme İşlemi Sonrası Neler Beklenmeli?
Sperm, baba adayları tarafından verildikten sonra laboratuvar ortamında incelenir. Bu inceleme yaklaşık 2- 3 saat sürmektedir. İlk bir saatten sonra aktif sonuçlar elde edilmeye başlansa da bazen farklı durumlarla karşılaşmak mümkündür. Örneğin, test verilmiş ancak bakıldığında hiç sperm görülemiyor ise bu tür durumlarda yeniden sperm alınıp santrifüj edilmektedir. Böyle bir durumla karşı karşıya kalındığında süre de uzamaktadır. Yapılacak ilave bir test olmadığında ortalama 2- 3 saat içerisinde test sonuçları çıkar. Bunun yanı sıra sperm verme işlemi genellikle kısa ve ağrısız bir süreçtir.
Doktorunuz sperm örneğini analiz ederek kalitesini değerlendirmektedir. Bazı durumlarda sperm hazırlama işlemi uygulanır ve döllenmeye uygun hale getirilir. Tüp bebek tedavisinin diğer aşamalarında ise yumurta toplama, döllenme ve embriyo transferi gibi işlemler gerçekleştirilmektedir.
Sperm Testi Nasıl Yapılır?
Semen analizi olarak da bilinen sperm testi öncesi, çocuk sahibi olmak isteyen çift ile uzman doktor detaylı bir planlama süreci hazırlar. Bu süreçte doktor çiftin daha önceden geçirdiği hastalıkların varlığını, geçmişte cinsel yolla bulaşan bir hastalık geçirilip geçirilmediğini, kronik rahatsızlıkların olup olmadığını öğrenir. Bunun yanı sıra anne adayının yumurtlama ve ideal üreme tarihini belirlemek için adet düzenini sorgular. Daha sonrasında gerekli gördüğü takdirde sperm testi yapılmasını talep eder.
Yaklaşık 2-5 gün kadar cinsel perhiz uygulamış olan baba adayı, sperm testi için bir odaya alınır. Burada bulunan steril kabın içine meninin konmasının ardından kap incelenmesi için laboratuvara gönderilir. Laboratuvar ortamında incelenen sperm örneği, semen analizi için özel cihaz ve teknikler ile incelenir. Gerekli görüldüğü taktirde doktor, ilerleyen haftalarda testin tekrarlanmasını talep eder. Test için gerekli olan sperm örneğinin hastanede alınmış olması, testin doğru şekilde sonuç vermesi açısından önemlidir.
Sperm Testi Sırasında Nelere Dikkat Edilmelidir?
Sperm testi sırasında dikkat edilmesi gerekenler genel olarak aşağıdaki gibidir:
- Sperm testi için vereceğiniz sperm verme işlemi sırasında sabun ve kayganlaştırıcı gibi maddeler kullanılmaması gerekir.
- İşlem sırasında penis ve parmaklar, verilen kabın ve kapağının iç yüzüne dokundurulmaması gerekir.
- Sperm verme işlemi sırasında gelen meninin tamamı kabın içine alınmalıdır.
- Sperminizin kabın dışına akması ya da buna benzer bir problem oluşması durumunda mutlaka laboratuvar görevlilerine bildirmeniz gerekir.
Kalem Bebek ekibi olarak bu yazımızda, “Tüp Bebek Tedavisinde Erkeklerden Sperm Nasıl Alınır?” hakkında en çok merak edilen ve araştırılan konular ile ilgili detaylı bilgiler vermeye çalıştık. Tüp bebek tedavisinde erkekten sperm nasıl alınır, sperm verme yöntemleri, sperm testi ve sperm verme işlemi öncesi sonrası dikkat edilmesi gerekenler hakkında daha detaylı bilgi alabilmek için buraya tıklayarak internet sitemizi ziyaret edebilirsiniz. Dilerseniz görüşmek için web sitemiz üzerinden randevu oluşturabilirsiniz.
