Tüp bebek tedavisi, 1978’de tüp bebek tedavisi sonucu dünyaya gelen ilk bebekle birlikte bebek sahibi olamayan çiftlere uygulanan, uzun süredir kullanılan bir yardımcı üreme tekniğidir. Günümüzde çevre kirliliği, hava kirliliği, hormonlu yiyecekler, dengesiz beslenme, uyku düzeni ve genetik faktörler gibi birçok nedene bağlı olarak milyonlarca insan infertilite teşhisi almaktadır. Halk arasında kısırlık olarak bilinen infertilite ile bebek sahibi olamayan çiftler tüp bebek tedavisi sayesinde bebeklerini kucaklarına alma şansı elde etmektedir. Tüp bebek tedavisi infertilite durumunun yanı sıra ilerleyen yaşlarda yumurta rezervlerinin azalması, tüplere bağlı sorunların yaşanması, hormon bozukluğu, erken boşalma gibi gebeliğin oluşmasını engelleyen durumların var olması durumunda da tercih edilen bir yardımcı üreme tekniğidir. Tüp bebek tedavisiyle bebek sahibi olmayı düşünen anne ve baba adaylarının tüp bebek tedavisi süreci hakkında merak ettikleri birçok konu bulunmaktadır. En çok merak edilen konuların başında ise tüp bebek tedavisi aşamaları gelmektedir.
Tüp bebek tedavisi genel olarak 7 aşamadan oluşmaktadır. Her aşama aslında kendi içerisinde ayrı bir süreci ve uygulamayı barındırmaktadır. Tüp bebek tedavisi ise bütün bu aşamaların uygulandığı; kadın, erkek ve tüp bebek merkezinin birlikte hareket etmesi ile gerçekleştirilen bir tedavi yöntemidir. Tüp bebek tedavisinin aşamalarından detaylı olarak bahsedecek olursak şu şekilde sıralayabiliriz.
Tüp Bebek Sürecinde Ön Görüşme
Tüp bebek tedavisinin ilk aşaması ön görüşme aşamasıdır. Bu aşamada tüp bebek tedavisine karar veren çift ile tüp bebek tedavisini uygulayacak doktor arasında detaylı bir görüşme gerçekleştirilir. Tüp bebek tedavisini uygulayacak doktor, anne ve baba adayının geçmişe yönelik bebek süreci ile ilgili geçmiş hikayesini dinler. Bu aşamada anne ve baba adayının bütün detayları anlatması son derece önemlidir. Bu aşamada aynı zamanda tüp bebek tedavisi ile ilgili anne ve baba adayına detaylı bilgilendirme yapılmaktadır. Hangi ilaçların neden kullanılacağı, kendilerini hangi süreçlerin beklediği ve tedavinin ne kadar süreceği gibi detaylar konuşulur.
Muayene ve Test Aşaması
Tüp bebek tedavisini uygulayacak doktorun, anne ve baba adayı ile ön görüşmesi bittikten sonra sıra muayene ve test aşamasına gelmektedir. Bu aşamada anne adayının ve baba adayının fiziksel muayeneleri gerçekleştirildikten sonra başlangıç testleri adı verilen testlerin yaptırılması istenir. Böylece tüp bebek tedavisinin başarılı bir şekilde sonuçlanmasına neden olabilecek bir durum var ise tespit edilerek tedavi edilebilir. Ayrıca yapılan değerlendirmeler ve testler ile anne adayında yumurtalıkların ve rahmin ne durumda olduğu, baba adayında ise sperm sayısı ve kapasitesi gibi önemli bilgiler elde edilmektedir.
Yumurta Üretiminin Artırılması
Gerekli muayene ve testlerinden sonra aslında yumurta üretiminin artırılması için yapılan iğne ile tüp bebek tedavisi gerçek anlamda başlamış olur. Sağlıklı bir kadın üreme sisteminde, siklus adı verilen regl döngüsü içerisinde yumurtaların bir kısmı gelişir, olgunlaşır ve çatlar. Döllenen yumurtalar gebelik oluşumu sağlarken döllenmeyen yumurtalar regl kanaması ile vücuttan atılır. Tüp bebek tedavisinde öncelikli amaç en kaliteli yumurtalara ulaşarak en sağlıklı embriyo oluşumunu sağlamaktır. Bu yüzden normal bir yumurtlamaya kıyasla çok daha fazla yumurta sayısına ihtiyaç duyulur. Tüp bebek tedavisinde anne adayı regl kanamasının 2. gününden itibaren yumurtalık uyarıcı ilaçlar kullanmaya başlar. Böylece yumurtalıklar uyarılarak çok daha fazla sayıda yumurta elde edilmesi amaçlanır. Anne adayının alması gereken ilaç dozu kişiye göre değişkenlik gösterebilmektedir. İlaç dozu, anne adayının kilosu, yaşı ve yumurta rezervlerinin durumuna göre belirlenmektedir.
Düzenli Kontroller
Yumurta üretiminin arttırılması için ilaç alımı sağlanırken, bir yanda da yumurtaların gelişimi sıkı bir şekilde takip edilmelidir. Anne adayı düzenli kontrollere giderek bu kontrolleri kesinlikle ihmal etmemelidir. Bu kontroller öncelikle yumurta gelişimini takip etmek açısından önem taşırken aslında olası bir erken çatlama dönemini engellemek açısından da son derece önemlidir. Yumurtaları geliştirmek için kullanılan ilaçlar bazı yumurtaların daha erken olgunlaşmasına neden olabilir. Bu durumda erken yumurtlamayı engelleyen ilaçlar kullanılarak yumurtalıkların yumurtayı olması gerekenden daha erken bırakması engellenir. Ayrıca bu düzenli kontroller sırasında doktorunuz rahminizi embriyoya hazırlamak için progesteron almaya başlamanızı isteyebilir.
Çatlatma İğnesi Süreci
Bu aşamada yapılan hormon desteği ile belirli bir olgunluğa gelen yumurtalara çatlatma iğnesi uygulanmaktadır. Çatlatma iğnesi uygulandıktan yaklaşık 36-40 saat içerisinde yumurtalar çatlar ve yumurtlama gerçekleştirilir. Çatlatma iğnesinin doğru zamanda ve doğru bir şekilde yapılması tüp bebek tedavisinin başarısını direkt olarak etkileyen faktörlerden biridir. Bu yüzden de son derece önemlidir. Eğer çatlatma iğnesi doğru zamanda yapılmaz ise yumurtalar istenilen olgunluğa erişemez ve tüp bebek tedavisi başarısız bir şekilde sonlanabilir. Çatlatma iğnesi gerçekleştirildikten yaklaşık 36-40 saat sonra ise bir sonraki aşama olan yumurta toplama aşamasına geçilmektedir.
Yumurta Toplama Süreci
Bu aşamada gerçekleştirilecek olan yumurta toplama işlemi genellikle hafif anestezi altında tüp bebek merkezinde gerçekleştirilmektedir. Yumurta toplama işleminde üstüne ince içi boş bir iğne takılan ultrason vajinal prob ile içerisinde yumurta bulunan ve follikül adı verilen sıvının boşaltılması gerçekleştirilir. Tüpler içerisinde yer alan bu sıvıda yumurta olup olmadığı embriyologlar tarafından kontrol edilmektedir. Yumurta gelmediği süre boyunca follikül boşluğu özel bir sıvı ile yıkanır ve içerisinde olabilecek yumurtalar aranır. Bu işlem genel olarak 15 dakika ila 30 dakika arasında sürmektedir. Toplanan yumurtalar direkt olarak döllenme için laboratuvar ortamına gönderilir. Anne adayı bu işlemden sonra hafif kramplar ya da baskı hissi hissedebilmektedir.
Sperm Alımı ve Embriyo Oluşturma
Anne adayından yumurta toplanırken aynı gün içerisinde baba adayından sperm alımı gerçekleştirilmektedir. Baba adayının sperm kalitesinde ya da sperm sayısında herhangi bir sorun yok ise doğal yollardan boşalarak sperm örneği vermesi istenir. Ancak sperm sayısı, sperm kalitesi gibi spermlerin ayırt edilmesi gereken bir durum söz konusu ise sperm örneği baba adayının yumurtalıklardan cerrahi yöntemler ile alınabilir. Baba adayından alınan spermler ve anne adayından alınan yumurtalar en kısa sürede döllenme için laboratuvar ortamına gönderilir.
Klasik yöntemin kullanıldığı ve klasik tüp bebek tedavisi olarak bilinen yöntemde sperm ve yumurtanın hazırlanan kültür ortamına bırakılarak döllenmesi beklenir. Bu süreçte doktor sürekli olarak döllenmeyi takip eder ve büyümesini izler. Son zamanların en çok tercih edilen yöntemlerinden biri olan mikroenjeksiyon tekniğinde ise sperm direkt olarak yumurtanın içerisine enjekte edilmektedir. Döllenme sağlandıktan sonra ise bir süre laboratuvar ortamında embriyoların takibi gerçekleştirilir. Transfer için uygun olan embriyo ince bir kateter yardımı ile anne rahmine transfer edilir.
Embriyo transferinden 12 gün sonra gebelik oluşumunun kesin bir şekilde tespiti için kanda gebelik testi gerçekleştirilir. Bu 12 günlük süreç tüp bebek tutunma süreci olarak bilinmektedir. Çoğu anne adayı bu aşamada sabırsızlanarak gebelik testi gerçekleştirse de kesin sonuç kanda gebelik testi ile belirlenmektedir.
Kalem Bebek ekibi olarak bu yazımızda, “tüp bebek tedavisi aşamaları” ile ilgili hakkında en çok merak edilen konular hakkında detaylı bilgiler vermeye çalıştık. Tüp bebek tedavi süreci ve tüp bebek tedavisi aşamaları hakkında daha detaylı bilgi için buraya tıklayarak internet sitemizi ziyaret edebilirsiniz.
