Bebek sahibi olamayan çiftlerin en çok tercih ettiği tedavi yöntemlerinden biri tüp bebek tedavisidir. Bunun yanı sıra tüp bebek tedavisinde başarılı sonuçlar elde etmek adına anne adayının sağlığı kadar baba adayının sağlığı da önemli role sahiptir. Bu nedenle, tüp bebek tedavisinde erkeklerin rolü son derece önemlidir. Özellikle hareketsiz sperm ile tüp bebek olur mu konusu son derece merak edilmektedir.
Spermlerin yumurtaya ulaşması ve döllenmenin gerçekleşmesi için sperm hareketliliği en önemli kriterlerdendir. Spermler, kadınların üreme yolundan geçebilecek hareketliliğe sahip olmadığında yumurta ve sperm hücrelerinin birleşmesi fiziksel olarak mümkün değildir. Bu nedenle sperm hareketliliğinin ideal kriterlere sahip olmaması durumu erkek kaynaklı infertilite nedenleri arasında yer alır.
Bu yazımızda ise tüp bebek tedavisinde sperm hareketliliğinin tüp bebek tedavisindeki rolü, hareketsiz sperm ile tüp bebek olur mu, tedavi süreci başarı oranı ve neler beklenmeli ile ilgili bilgi sahibi olmanızı sağlayacak detaylı bilgiler vermeye çalışacağız.
Sperm Hareketliliği Tüp Bebek Başarısını Nasıl Etkiler?
Sperm hareketliliği; spermin, kadının yumurtasına ulaşması ve döllenmesi için uygun şekilde hareket etme kabiliyetini ifade eder. Bu durum sperm motilitesi olarak da ifade edilmektedir. Gebeliğin oluşması için tüm spermlerin hareket etmesi gerekmese de semen analiz testinde verilen numunedeki spermlerin toplam hareketliliği %40 ve üzeri orana sahip olmalıdır.
Bununla birlikte, döllenme için spermin, hızlı ve ileri hareket edebilmesi gerekir. Sadece kuyruklarını hareket ettirebilen veya dairesel rota oluşturan spermler döllenme için yeterli değildir. Bu bağlamda ise tüp bebek tedavisinde döllenme için sağlıklı ve hareketli spermlere ihtiyaç duyulmaktadır. Düşük sperm hareketliliği veya hareketsizlik (astenospermi) infertilite sorununun nedenlerinden biri olabildiği gibi, tüp bebek tedavisinde de başarı oranlarını düşürebilmektedir.
Hareketsiz Sperm ile Tüp Bebek Mümkün mü? Uygulanan Yöntemler
Düşük sperm hareketliliği problemi olan bir bireyde, bazı hormonal bozukluklardan veya yaşam tarzı değişikliklerinden dolayı sperm hareket azlığı tespit edildiğinde tedavi uygulamak mümkündür. Ancak, genetik bir sebep ile oluşan problemlerde, yardımcı üreme teknikleri tavsiye edilmektedir.
İntrauterin tohumlama (IUI) olarak bilinen aşılama tekniği, sağlıklı ve aktif spermlerin doğrudan rahime enjekte edildiği bir prosedür olarak ifade edilmektedir. Bu prosedür, spermin rahim ağzından fallop tüpüne kadar ulaşmasını sağlar. Bununla birlikte toplam sperm hareketliliği 5 milyon ve üzeri olan erkekler için aşılama tekniği uygulanabilmektedir.
Aşılamanın yetersiz kaldığı, sperm motilite oranının %30’dan daha düşük olması durumunda ise tüp bebek tedavisi (IVF) veya mikroenjeksiyon (ICSI) tavsiye edilmektedir. Bu tedavi sürecinde ise, kadından alınan yumurta doğrudan sperm ile döllenir. Döllenmiş embriyo, başarılı bir hamilelik sağlamak için rahime yerleştirilir.
Yumurtanın içine spermin enjekte edilmesi sonucunda döllenmenin sağlanması işlemi, mikroenjeksiyon (intrasitoplazmik sperm enjeksiyonu/ ICSI) olarak ifade edilmektedir. Bu yöntem, olgun yumurtaların belirli işlemlerden geçmesi ile mikroenjeksiyon işlemine hazırlanma sürecidir. ICSIi şiddetli hareketlilik sorunları olan erkeklerde, hareketli sperm sayısının oldukça az olduğu durumlarda önerilir. Hiç sperm hareketliliği olmadığında ise testis dokusundan elde edilen spermler kullanılarak ICSI uygulanır.
Tedavi Süreci ve Başarı Oranları: Neler Beklemeliyim?
Hareketsiz sperm, tüp bebek tedavi sürecindeki başarı oranlarını etkileyen bir etkendir. Ancak, birçok çözüm seçeneği mevcuttur. Tüp bebek tedavisi, çiftlerin doğal yollarla çocuk sahibi olamadığı durumlarda uygulanan bir tedavi seçeneğidir. Bu yöntem, anne adayının yumurtalıklarının uyarılması ve olgunlaşan yumurtaların toplanmasıyla başlar. Toplanan yumurtalar laboratuvar ortamında baba adayından alınan sperm hücreleriyle döllenir. Oluşan embriyolar, gelişmeleri için birkaç gün laboratuvar ortamında bekler ve daha sonra anne adayının rahmine yerleştirilir.
Yumurtanın içine spermin enjekte edilmesi ile işlem sonucunda döllenmenin sağlanması işlemi mikroenjeksiyon (intrasitoplazmik sperm enjeksiyonu/ICSI) olarak tanımlanır. Baba adayında infertilite durumu söz konusu ise mikroenjeksiyon tercih edilir. Mikroenjeksiyon yönteminin ikinci aşamasında ise sperm, mikroskop altında yumurta hücresinin içine enjekte edilir. İşlemden 17-18 saat sonra ise döllenme işleminin gerçekleşip gerçekleşmeme durumu kontrol edilir.
Bir diğer yöntem de Mikro TESE’dir. Sperm hücresi bulunmayan erkeklerin, mikroskobik operasyon ile testislerinden alınan dokudan sperm elde edilmesi sürecini kapsar. Mikro TESE işlemi genel anestezi altında uygulanır ve testis açılarak, sperm kanalları gözlemlenir. Daha sonra genişlemiş dolgun sperm kanalları görüntülenerek içerisinden sperm elde edilebilir.
Genel olarak hareketsiz sperm ile tüp bebek tedavisinde, sperm hazırlama işlemleri daha kapsamlı sürmektedir. ICSI tekniği ile döllenme sağlansa dahi embriyo gelişimi yakından takip edilmektedir. Hareketsiz sperm ile tüp bebek tedavisinin başarı oranı normal sperm parametrelerine göre daha düşüktür. Ancak, uzman doktorlar tarafından uygulanan yöntemler ile gebelik elde etme ihtimali mevcuttur. Doktorunuz size kişisel durumunuza göre tüp bebek tedavisinin sizin için uygun olup olmadığını ve başarı oranlarını söyleyecektir.
Sperm Hareket Azlığı Neden Olur?
Bir erkeğin sperm kalitesini, şeklini, sayısını ve hareketini etkileyen bazı tıbbi ve çevresel sebepler bulunur. Bunlar genel olarak aşağıdaki gibidir:
- Fiziksel veya psikolojik stres, sperm üretimini etkileyerek infertilite problemlerine sebep olabilir.
- Hipotiroidizm, diyabet, obezite, varikosel, testis kanseri, enfeksiyon gibi bazı sağlık sorunları genel olarak sperm kalitesini olumsuz etkileyebilir.
- Vitamin C ve Vitamin B12 eksikliği durumunda doğurganlık problemleri görülebilir.
- Cinsel organların etrafındaki aşırı ısı, sperm üretimini olumsuz yönde etkileyebilir.
- Bazı ilaçlar erkek kısırlığına sebep olabilmektedir. Bu nedenle kullanılacak olan her ilaç, doktorunuz tarafından verilmiş olmalıdır.
- Aşırı alkol tüketimi, tütün gibi zararlı maddelerin kullanımı, birçok sağlık sorununun nedeni olmasıyla birlikte zayıf sperm sayısı ve hareket azlığına da sebep olabilmektedir.
- Spermin yapısal problemleri, spermin hareket kabiliyetinde bozukluklara sebep olur. Bu durumların yeni bulunan genlerin değişime uğramasından kaynaklandığı kabul edilir.
- Sperm hareket kabiliyetini sağlayan orta parçada bulunan mitokondri adı verilen organellerde bozukluklar oluşabilir. Sperm kuyruğunda hareketi sağlayan mekanizmalarda bozukluklar spermlerin hareketsiz kalmasına sebep olmaktadır.
Sperm Kalitesini Artırmak için Neler Yapılmalıdır?
Sperm kalitesini artırmak için belirli yaşam tarzı değişikliklerini dikkate almak ve uyum sağlamak son derece önemlidir. Baba adaylarının bu kriterlere uyması, sağlıklı sperm üretimini destekleyebilmektedir. Bu kriterler genel olarak aşağıdaki gibidir:
- Sağlıklı bir kilo aralığında olmak
- Stres seviyesini büyük ölçüde azaltmak
- Düzenli olarak egzersiz yapmak
- Sağlıklı bir beslenme düzeni rutini oluşturmak
- Cinsel yollarla bulaşan hastalıklardan kaçınmak
- Sigarayı ve alkolü bırakmak
- Pestisit, kurşun ve diğer toksik kimyasallardan uzak durmak
- Cinsel organların aşırı ısınmasından kaçınmak
Kalem Bebek ekibi olarak bu yazımızda, “Hareketsiz Sperm ile Tüp Bebek Olur mu?” hakkında en çok merak edilen ve araştırılan konular ile ilgili detaylı bilgiler vermeye çalıştık. Tüp bebek ve hareketsiz sperm ile tüp bebek olur mu, tedavide erkek faktörünün rolü, sperm hareket azlığı nedenleri, tedavi süreci başarı oranı ve dikkat edilmesi gereken adımlar ile ilgili daha detaylı bilgi alabilmek için buraya tıklayarak internet sitemizi ziyaret edebilirsiniz. Dilerseniz görüşmek için web sitemiz üzerinden randevu oluşturabilirsiniz.
