Polikistik over sendromu (PCOS), yumurtalıkların anormal miktarda androjen, (genellikle kadınlarda küçük miktarlarda bulunan erkek seks hormonu) ürettiği bir durumdur.
Polikistik over sendromu adı, yumurtalıklarda oluşan çok sayıda küçük kistleri tanımlar. Bununla birlikte, Polikistik over sendromu olan bazı kadınlarda kist olmazken, bozukluğu olmayan bazı kadınlarda ise kist gelişebilir.
Kısaca PCOS:
- PCOS, doğurganlık çağındaki kadınlar için çok yaygın bir hormon sorunudur.
- PCOS’lu kadınlar yumurtlamayabilir, yüksek düzeyde androjene sahip olabilir ve yumurtalıklarında çok sayıda küçük kist olabilir.
- PCOS, adet gecikmesine veya düzensiz adet dönemlerine, aşırı saç büyümesine, akneye, infertiliteye ve kilo alımına neden olabilir.
- PCOS’lu kadınlar, tip 2 diyabet, yüksek tansiyon, kalp sorunları ve endometriyal kanser için daha yüksek risk altında olabilir.
- PCOS için tedavi türleri, bir kadının hamile kalmayı planlayıp planlamadığına bağlı olabilir. Gelecekte hamile kalmayı planlayan kadınlar farklı türde ilaçlar alabilirler.
Polikistik over sendromu Nasıl Oluşur?
Yumurtlama, olgun bir yumurta bir yumurtalıktan salındığında meydana gelir. Bu atılma, bir sperm tarafından döllenebilmesi için olur. Yumurta döllenmezse adet döneminde vücuttan atılır.
Bazı durumlarda, bir kadın yumurtlamak için gereken hormonları yeterince üretmez. Yumurtlama olmadığında, yumurtalıklar birçok küçük kist geliştirebilir.
Bu kistler androjen adı verilen hormonları üretir. PCOS’lu kadınlar genellikle yüksek düzeyde androjene sahiptir. Bu, bir kadının adet döngüsü ile daha fazla soruna neden olabilir. Aynı zamanda PCOS semptomlarının çoğuna neden olabilir.
PCOS tedavisi genellikle ilaçla yapılır. Bu, PCOS’u tedavi edemez, ancak semptomların azaltılmasına ve bazı sağlık sorunlarının önlenmesine yardımcı olur.
Polikistik Over Sendromuna Ne Sebep Olur?
PCOS’un kesin nedenini bilmiyoruz. Ancak PCOS’lu birçok kadının insülin direnci vardır. Bu, vücudun insülini iyi kullanamadığı anlamına gelir. İnsülin seviyeleri vücutta birikir ve daha yüksek androjen seviyelerine neden olabilir. Obezite ayrıca insülin seviyelerini artırabilir ve PCOS semptomlarını daha da kötüleştirebilir.
PCOS’un genetik faktörleri de vardır. Kız kardeşlerin veya bir anne ve kızın PCOS’a sahip olması yaygındır.
Annenizde veya kız kardeşinizde varsa sizin de PCOS olma olasılığınız daha yüksek olabilir. Ayrıca insülin direnciniz varsa veya obezseniz buna sahip olma olasılığınız daha yüksek olabilir.
Polikistik Over Sendromu Belirtileri Nelerdir?
PCOS belirtileri şunları içerebilir:
- Düzensiz adet dönemleri
- Büyük veya çok sayıda kisti olan yumurtalıklar
- Göğüs, karın ve sırt dahil olmak üzere vücutta aşırı kıllanma (hirsutizm)
- Kilo alımı, özellikle göbek çevresinde (karın)
- Akne veya yağlı cilt
- Erkek tipi kellik veya saç seyrelmesi
- İnfertilite
- Boyunda veya koltuk altlarında küçük fazla deri parçaları (cilt etiketleri)
- Boynun arkasında, koltuk altlarında ve göğüslerin altında koyu veya kalın cilt lekeleri
Polikistik Over Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?
Doktorunuz tıbbi geçmişinizi ve belirtilerinizi soracaktır. Ayrıca bir fizik muayeneniz olacak. Bu muhtemelen bir pelvik muayeneyi içerecektir. Bu muayene, vücudunuzun içindeki ve dışındaki üreme organlarınızın sağlığını kontrol eder.
PCOS’un bazı belirtileri, diğer sağlık sorunlarının neden olduğu belirtilere benzer. Bu nedenle, aşağıdaki gibi testleriniz de olabilir:
- Ultrason. Bu test, kan damarlarının, dokuların ve organların görüntülerini oluşturmak için ses dalgaları ve bir bilgisayar kullanır. Bu test, yumurtalıkların boyutuna bakmak ve kistleri olup olmadığını görmek için kullanılır. Test ayrıca rahim (endometrium) zarının kalınlığına da bakabilir.
- Kan testleri. Bunlar yüksek düzeyde androjen ve diğer üreme hormonlarını kontrol eder. Sağlık uzmanınız ayrıca kan şekeri seviyenizi de kontrol edebilir. Ve kolesterol ve trigliserit seviyenizi kontrol ettirebilirsiniz.
Polikistik Over Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?
PCOS tedavisi bir dizi faktöre bağlıdır. Bunlar yaşınızı, semptomlarınızın ne kadar şiddetli olduğunu ve genel sağlığınızı içerebilir. Tedavi türü, gelecekte hamile kalmak isteyip istemediğinize de bağlı olabilir.
Hamile kalmayı planlıyorsanız, tedaviniz şunları içerebilir:
- Diyet ve günlük aktivitelerde değişiklik. Sağlıklı bir diyet ve daha fazla fiziksel aktivite, kilo vermenize ve semptomlarınızı azaltmanıza yardımcı olabilir. Ayrıca vücudunuzun insülini daha verimli kullanmasına, kan şekeri düzeylerini düşürmesine ve yumurtlamanıza yardımcı olabilirler.
- Yumurtlamaya neden olan ilaçlar. İlaçlar, yumurtalıkların yumurtaları normal şekilde salmasına yardımcı olabilir. Bu ilaçların da belirli riskleri vardır. Çoklu doğum (ikiz veya daha fazla) şansını artırabilir. Ve yumurtalık hiperstimülasyonuna neden olabilirler. Bu, yumurtalıkların çok fazla hormon salgıladığı zamandır. Karın şişkinliği ve pelvik ağrı gibi semptomlara neden olabilir.
Hamile kalmayı planlamıyorsanız, tedaviniz şunları içerebilir:
- Doğum kontrol hapları. Bunlar adet döngülerini kontrol etmeye, androjen seviyelerini düşürmeye, akneyi ve kıllanmayı azaltmaya yardımcı olur.
- Diyabet ilacı. Bu genellikle PCOS’ta insülin direncini düşürmek için kullanılır. Ayrıca androjen seviyelerini düşürmeye, kıllanmayı yavaşlatmaya ve daha düzenli yumurtlamanıza yardımcı olabilir.
- Diyet ve aktivitelerde değişiklik. Sağlıklı bir diyet ve daha fazla fiziksel aktivite, kilo vermenize ve semptomlarınızı azaltmanıza yardımcı olabilir. Ayrıca vücudunuzun insülini daha verimli kullanmasına, kan şekeri düzeylerini düşürmesine ve yumurtlamanıza yardımcı olabilirler.
- Diğer semptomları tedavi etmek için ilaçlar. Bazı ilaçlar kıllanma veya akneyi azaltmaya yardımcı olabilir.
PCOS’un Komplikasyonları Nelerdir?
PCOS’lu kadınların belirli ciddi sağlık sorunları geliştirme ihtimali vardır. Bunlara tip 2 diyabet, yüksek tansiyon, kalp ve kan damarları ile ilgili sorunlar ve rahim kanseri dahildir. PCOS’lu kadınlar genellikle hamile kalma (doğurganlık) yetenekleriyle ilgili sorunlar yaşarlar.
PCOS ile Yaşamak
Bazı kadınlar, kilo alımı, tüylenmede artış ve akne gibi PCOS’un fiziksel semptomlarıyla mücadele eder. Elektroliz ve lazer epilasyon gibi kozmetik tedaviler, görünümünüz hakkında daha iyi hissetmenize yardımcı olabilir. Sizi rahatsız eden semptomları tedavi etmenin en iyi yolları hakkında sağlık uzmanınızla konuşun.
Ne Zaman Doktora Gitmeliyim?
Adet görmediyseniz veya düzensiz adet gördüyseniz, aşırı tüylenme, sivilce ve kilo aldıysanız, bir değerlendirme için doktorunuzdan randevu almanızı öneriyoruz.
Doktorunuza yaptığınız ziyaretten en iyi şekilde yararlanmanıza yardımcı olacak ipuçları:
- Ziyaretinizden önce, cevaplanmasını istediğiniz soruları yazın.
- Ziyarette, yeni ilaçların, tedavilerin veya testlerin adlarını ve doktorunuzun size verdiği yeni talimatları yazın.
- Takip randevunuz varsa, o ziyaretin tarihini, saatini ve amacını not edin.
- Sorularınız olursa doktorunuzla nasıl iletişime geçebileceğinizi öğrenin.
